تهيه وپژوهش ( نبرد – همگا م )

عرف و سنت گذ شته ايجاب مي كرد كه شاعران، نام زن محبوب خود را در شعرهايشان نياورند، بلكه عواطف و علا قة خود را با اشاره و كنايه و با نام عرايس شعري بيان كنند. نام بردن نظامي از آفاق، نوعي سنت شكني بود كه از توجه و احترام خاص او به شخصيت و وجود زن ناشي مي شد.

 نمي توان سخن از وفاداري زنان را بدون ياد ليلي به پايان برد. عشق او با مجنون، عشقي پاك و بي وصال است؛ عشقي فنا شده در نظام اجتماعي قرون وسطي. تفاوتهاي قبيله اي مانع از ازدواج آن دو است. لذا ليلي را به مردي مي دهند كه او نمي خواهد. ليلي نمي تواند با پد ر و نظام قبيله بستيزد، از ترس بد نامي هم ياراي گريز ندارد تا با يار بپيوند د، اما در درون خانة‌ شوي، او را به خود راه نمي دهد.

در واقع به خاطر وفاداري، محروميت مضاعف مي كشد: هم از معشوق محروم مي ماند و هم از زندگي زناشويي بهره نمي يابد؛ درد جانكاه را مي پذيرد و در لحظة مرگ، راز با مادر مي گشايد كه مجنون آو اره را بگو كه ليلي با مهر تو مرد، در زير خاك درد عشق تو دارد و همواره چشم براه توست. اكنون با اين زنان ستودة شعر نظامي، يك بار ديگر مي توان يادآوري كرد كه آنچه از فريبكاري، بي وفايي و خصائل منفي زنان در آثار نظامي آمده است، نه عقيده شخصي وي، بلكه عقايد موجود اجتماع اوست كه در شعر وي و از زبان شخصيتهاي داستاني منعكس مي شود.

زن در اجتماع، وظیفه ای دارد که ازمرد ساخته نیست؛ نقشش بی همتاست و بدون شک ،بقای زندگی و نسل بشرمحتاج وجود وی است. به بیان دیگر، او نیمی از پیکرجامعه است و نمی توان از او و نقش سازنده اش چشم پوشید؛ گرچه کج اندیشان روزگار و دایگان دلسوزتر از مادربه بهانه حمایت ازحقوق زن، او را ازحق واقعی اش محروم می کنند. وظیفه زن، تربیت است؛ او مربی است و اولین مکتب جامعه، دامان اوست. در دامان اوست که کودک مهر و محبت را می آموزد؛ صفا وصمیمیت را می آموزد و به خود می بالد و جوانه ميزند. از دامان اوست که انسان های بزرگ پیدا می شوند؛ از دامان اوست که سازندگان جامعه یا به اجتماع می گذارند و ازدامان اوست که سعادت برمی خیزد. او مادراست و وظیفه مادری و انسان پروری بر دوش دارد، و چه وظیفه ای بالاترازآن؟ چه نقشی والاتر و ارجمندتراز آن؟ کدام مرد می تواند چنان باری را بر دوش گیرد؟! مسئولیتی که نظام طبیعت و خلقت بر دوش زن نهاده است.

مخفي وادبيات پارسي دري

در هندوستان د يواني هاي متعدد به نام مخفي که شا مل سه هزار و هتشصد بيت را كه

 ا شعارش تخلّص مخفي دا رد چندين بار چاپ كرده‌اندوما نيز تلاش نموديم ومطالب جمع آوري کرديم تا شاعران که مخفي تخلّص  نموده اند به معرفي مختصرآنان اقدام نمايم :

مخفي رشتي
چون سايه دلا در پي آن سرو روان باش
شا يد كه بجا يي برسي، د ر پي آن با ش

از شعراي قرن دهم هجري بوده و در تحفه سامي ترجمه‌اش چنين مسطورست: «مولانا مخفي از شهر رشت و در خدمت اميرسلطان محمد كه در بعضي اوقات سلطنت بعضي از شهرهاي گيلان تعلق به او داشت بسر مي‌برد، و در شعر طبعش موافق است».

مخفي هندوستاني
نامش سليمه سلطان‌بيگم است، صاحب مآثرالامراء در ذيل ترجمه بيرام‌خان خانخانان مينويسد:«… و در سنه نهصد و شصت و پنج با سليمه سلطان بيگم كه كنت آشياني (همايون پادشاه، 937-963 ه) در حيات خود با بيرام‌خان نامزد كرده بودند، عقد ازدواج اتفاق افتاد، او صبيّه ميرزا نورالدين محمد و خواهرزاده جنت ‌آشياني (مادرش گلبرگ بيگم دختر ظهيرالدين محمد بابر پادشاه و خواهر همايون بوده). … بيگم طبع موزون داشته، مخفي تخلّص مي‌كرد. بعد از فوت بيرام خان 698 ه‍ عرش آشياني جلال‌الدين محمداكبر پادشاه، 963-1114 ه‍ بيگم را به نكاح خود آوردند، در سال هفتم جهانگيري 1020 ه‍ فوت كرد».
كاكلت را من زمستي رشته جان گفته‌ا م
مست بودم،زين‌سبب حرف‌پريشان گفته‌ام

مهرالنّساء مخفي

بزير  اين  خميده  طاق  مينا
دو چشم آفرينش زوست بينا
فلك صد چشم دارد دوره او
كه چشم خود  كند منزلگه او
بقاي  او   فناي  تيرگيهاست
نيايد روشني با تيرگي  راست
زعدل‌او بوقت خواب شبگير
كند نطع از پلنگ‌خفته نخجير
جهانراتا بلندي‌هست وپستي
مباد اين نام،پاك ازلوح هستي

نام اصلي او مهرالنّساء و دختر خواجه غياث‌الدين محمد: 1031 ه‍ است، قريحة شعري او موروثي است. ده دوازده شاعر از اين دودمان برخاسته‌اند، از جمله: خواجه محمدشريف هجري، محمد طاهر وصلي، امين احمد رازي صاحب هفت اقليم، شاپور ، و اميدي متوفي 929 هجري كه سلسله ايشانست. مهرالنّساء نخست زوجه علي‌قلي بيگ استاجلو مخاطب به شيرافگن‌خان بود. پس از كشته‌شدن وي در 1016 هجري به حرمسراي شاهي فرستاده شد و در جشن نوروز 1020 جهانگير پادشاه 1014-1037 ه‍ ،  ويرا به همسري گرفت. در مآثرالامراء  مسطورست كه: «به هزاران سور و سرور به ازدواج درآمد. اولاً نورمحل و ثانياً نورجهان بيگم خطاب يافت، و به تقريب اين نسبت خاص اعتمادالدوله به وكالت كل و منصب ششهزاري، سه هزار سوار و علم و نقاره بلندپايه گرديد،… … نورجهان بيگم با حسن صوري خوبيهاي معنوي بسيار داشته، به رسايي طبع و درستي سليقه و شعور تند و فكر بجا يگانه روزگار بوده،… اكثر زيور و لباس و اسباب تزيين و تقطيع كه معمول اهل هند است اختراعي ا وست، … به مرتبه‌اي پادشاه را شيفته و مطيع خود ساخته بود كه جز نامي از پادشاهي به جهانگير نماند. مكرّر مي‌گفت كه من سلطنت را به نورجهان پيشكش كردم،… و في‌الواقع بغير از خطبه آنچه لوازم فرمانروايي بود بيگم به عمل مي‌آورد، … و طغراي مناشير به اين عبارت رقم مي‌يافت:
حكم عليّه عاليه مهد عليا نورجهان بيگم پادشاه.
بحكم شاه جهانگير يافت صد زيور
بنا م  نو ر جهان پا د شاه بيگم زر
گويند تيول اين سلسله آنچه حساب كردند نصف ممالك محروسه پادشاهي بود، جميع خويشان و منسوبان اين دودمان حتي غلامان و خواجه‌سرايان منصب خاني و ترخاني يافتند،… بيگم در انعام و بخشش نيز افراط داشت،…. در هزار و هفتاد و پنج در سن هفتاد و دو سالگي در لاهور وديعت حيات سپرد و در مقبره‌اي كه در حوالي روضه جنّت مكاني (جهانگير پادشاه) خود بنا نموده بود مدفون گرديد. بيگم طبع موزون نيز داشته مخفي تخلص مي‌كرد. براي مزيد فايده شرحي را هم كه جهانگير پادشاه درباره اعتمادالسلطنه و نورجهان و برادرش در توزك خود به قلم آورده است از نظر ميگذرانيم:
كنند خويش و تبار تو ناز و مي‌زيبد
بحسن يك  تن ا گر يك ‌قبيله نا زكند...

دل بصورت ندهم ناشده سيرت معلوم
بندة عشقم و هفتاد و دو ملت  معلوم
زاهدا  هول  قيامت  مفگن  در  دل  ما
هول هجران گذرانديم وقيامت معلوم
«… ديگر ميرزا غياث ‌بيگ كه ديوان بيوتات پدر من بود و هزاري منصب داشت، آنرا بجاي وزيرخان به منصب ديواني و بخطاب اعتمادالدوله و منصب هفت هزاري و نقاره و علم سربلند نمودم. در علم حساب بي‌بدل روزگار است، و در انشاء و املاء يگانه عصر خود، و در شعر فهمي و تتبّع قدما در هيچ بلاد ثاني ندارد. كم ديوانيست كه به نظر او نرسيده باشد و آنچه خلاصة آ نست بيرون ننوشته باشد، و در صحبت داشتن بهتر از هزار مفرّح ياقوتيست، هميشه خندان و شكفته است و در تاريخ ‌داني هيچ حكايتي نيست كه در ذكر او در نيامده باشد، در ا مور ملكي و راي و تدبير هر فكري كه بي‌مشورت او باشد، قلم بطلان از قضا بر سر او كشيده باشد. و او پدر نورجهان بيگم است، و پسرش آصفخان است كه وكيل مطلق منست، و آصفخان را به منصب پنجهزاري سربلند گردانيدم، و نورجهان بيگم به منصب سي هزاري سرافراز است، و سركرده چهارصد حرم منست، و در هيچ شهر نيست كه او باغي به طرح و عمارات رفيع نفرموده باشد، و اثر بسيار ازو در روزگار مانده، تا او به خانه من نيامد من نسبت كدخدايي و معني او نفهميده بودم، و در زمان پدرم او را به شهر لاهور به شيرافگن نامزد كرده بودند. چون او كشته شد قاضي طلبيده او را به عقد خود درآوردم، و هشتاد لك اشرفي پنج مثقالي مهر او قرار دا دم، و اين زر از من طلبيد كه بواسطه خريد جواهر مرا در كا رست، بي‌مضايقه آن وا صل او ساختم، و تسبيح مرواريدي از چهل دانه كه هر دانه به چهل هزار روپيه خريده شده بود به او بخشيدم، و حالا تمام خانه من از زر و جواهر بدست ا وست، و افيون معتاد من به مهر او به من ميرسانند، و اعتقاد تمام به او دا رم، و دولت و پادشاهي من حالا در دست من سلسله است، پدر ديوان عمومي ، پسر وكيل مطلق، دختر همراز و مصاحب».

ملا مخفي

تقي‌الدين محمد اوحدي در تذكره عرفات‌العاشقين مينويسد: «مظهر حالات مختفي مولانا مخفي، از طرز كلامش آنچه ظاهر ميشود آنست كه از خوش‌طبعان اين زمانه است، والا ديگر احوال همچو تخلصش مخفي است، ثاني‌الحال چنين مذكور شد كه در هند است، خالي از فضلي نه، اول جدايي تخلص كردي و به اظهار نسبت شفايي(؟) برطرف كرده، ناگفته نماند كه مؤلف عرفات غزل مزبور را اشتباهاً به نام بزمي گوژ متوفي 1023 هجري نيز ثبت كرده است. در تذكرة نصرآبادي كه تأليف آن در سالهاي 1083-1090 صورت گرفته مسطورست: «ملّا مخفي عادتي به كوكنار داشته، هنگام جوش كيفيّت و خمار كمال نمك داشته، از ندماي مجلس امام قليخان حاكم: 1042 ه‍،  بود، سه‌پايه طلايي جهت كوكنار او ساخته در ميان مجلس ميگذاشتد و ملّا در كمال لطف و نمك مي‌نشست و خان از شوخيهاي او محظوظ بود، چون حقير جثّه بود و ضعيف و كوكنار هم علاوه آن شده، روزي خان از روي مزاح به او ميگويد كه بواسطة مداومت كوكنار از وجود تو هيچ باقي نمانده، در جواب ميگويد كه از تأثير كوكنار نيست، هركس كه كتاب مي‌نويسد، درصدر مي‌نويسد كه مخفي نماند، منم كه با اينقدر دعاي بد پا قايم كرده ايستاده‌ام، غرض كه خوش‌طبع بود، شعرش اينست: زسوز عشق تو ز آنگونه دوش…... و بطوريكه سبق ذكر يافت قطعه مزبور از مخفي شاعر قرن دهم هجري و معاصر سام ميرزا است.

زسوزعشق تو زآنگونه دوش‌تن‌ميسوخت

كه‌هر نفس زتف سينه پيرهن ‌ميسوخت

درون  سينه   چنان  در  گرفته  بود  آتش

كه آه در جگر و ناله  در  دهن ميسوخت

حديث  هجر  تو  در  نامه  ثبت  ميكردم

سپندوار   نقط   بر  سر  سخن ميسوخت

شهيد  عشق  ترا  شب  به خواب ميديدم

كه‌همچوشعلة فانوس‌در كفن ‌ميسوخت

ز   آه   نيمشب    و    نالة    سحرگاهي

ستاره بر فلك و غنچه ‌در چمن‌ميسوخت

ز سوز  سينة  مخفي  شد  اينقدر  معلوم

كه‌همچوخس‌مژه‌اش‌درگريستن‌ميسوخت.

در تذكره نتايج‌الا فكار مسطورست: «مخّد ره فرخنده شيم زيب‌النّساء بيگم كه بنت عالمگير پادشاه از بطن (دلرس‌بانو) دختر شاهنوازخان است، در سنه 1048 ثمان و اربعين و الف زيب‌ بخش و ساده هستي گشته بمقتضاي ذهن و ذكا و طبع رسا در علوم پارسي و عربي بهره وا فير برداشته كلام مجيد از بر نمود، خط نستعليق و نسخ و شكسته و پاكيزه و درست مي‌نگاشت و از جوهر شناسي رفاه ارباب فضل و كمال پيوسته منظور نظر فيض اثر ميداشت. بيشتري از علما و فصلحا و منشيان و خوشنويسان در ظّل رأفتش جا داشتند و به تصنيف كتب و رسايل به نام عاليه‌اش يادگارها گذاشتند، از آنجمله ميرزا محمد سعيد اشرف كه سرحلقة ملازمان آستانش بوده قصايد و غزل و مثنويات متعدد در مدح او به نظم درآورد. بيگم ممدوحه از كمال بي‌دماغي و عار همسري به تزويج نپرداخت و در سنه 1113 ثلث عشرو مائه والف كنج بقا را نشيمن ساخت … ». در تذكره اختر تابان آمده است كه:«… آ نچه مشهور است كه (مخفي) تخلّص ا وست به قول ميرآزاد بلگرامي در يدبيضا و قاضي اختر در آفتاب عالمتاب و ديگر محققين غلط است، و گفته‌اند كه مخفي تخلّص شاعري بود نوكر بيگم ممدوحه و ديوان مخفي كه به نام وي شهرت دارد از مخفي شاعر است… ». محمود ميرزا در مجلس اول از تذكره نقل مجلس مؤلفّه 1234 يكي از بانوان حرم پدرش را با تخلص مخفي ذكر كرده و در مجلس چهارم ذيل نام (مخفي هندوستاني) نوشته است: پانزده سال قبل ديوا ني را مخفي ديدم تقريباً پانزده هزار بيت و حالم آنوقت مقتضي نبود كه به انتخاب آن پردازم» و ا شعاري را كه به نام وي ثبت كرده است هيچيك از او نيست، چه بطوري كه گذشت زيب‌النساء تخلّص به نام خود ميكرده و اشعاري كه تخلّص مخفي دارد از شاعر ديگريست.

گرچه‌من ليلي‌اساسم،دل‌چومجنون‌درنواست
سر  بصحرا  ميزنم ، ليكن  حيا زنجير پاست
در نهان خونم،  بظاهر  گرچه  برگ  تازه‌ام 
حال‌من‌درمن‌نگر چون رنگ‌سرخ‌اندرحياست
دختر   شاهم   وليكن   رو   بفقر  آورده‌ا م
زيب وزينت بس‌همينم، نام‌من زيب‌النّساست

ديوان مخفي
بلبل از گل بگذرد گر در چمن بيند مرا
بت ‌پرستي كي كند گر برهمن بيند مرا
درسخن پنهان شدم مانند بودر برگ‌گل
ميل ديدن هركه دارد درسخن بيند مرا

در سال 1293 هجري قمري ديواني به نام مخفي براي بار دوم در مطبع منشي نولكشور واقع در لكهنو به طبع رسيد، پنجسال بعد همان ديوان در بمبئي به نام زيب‌النساء مخفي چاپ شد، يكسال بعد باز در لكهنو به نام مخفي رشتي سومين چاپ آن نشر يافت، و سپس يكبار در لاهور، دوبار در لكنهو و يكبار در كانپور همان ديوان عيناً به نام زيب‌انساء مخفي چاپ و منتشر شد. در اين ديوان كه بكّرات به نام مخفي و زيب‌النساء مخفي چاپ شده است، شاعري را مي‌شناسم كه به تصريح خودش خراساني است و از هندوستان و كربت غربت و داغ پسر شكايت دارد و آرزومند است كه از شورستان هند به گلزار كابل برود، و قصيده‌اي در ستايش شاه جهان پادشاه جّد زيب‌النساء دارد، و در عمل ديواني هند بدخواهان او را متهم ساخته باعث حبس و زجر وي شده‌اند و پس از رهايي از زندان قصد سفر حج كرده و ظاهراً توفيق آنرا نيز يافته است.

متأسفانه در تذكره‌ها از مخفي خراساني ذكري نرفته است و بهمين جهت تشخيص هويت او دشوار است، پس چه بهتر كه سند قول خود را از اشعار اين شاعر با ذكر شماره صفحة دو چاپ از ديوان مزبور يعني ديوان منسوب به مخفي چاپ لكهنو در 1293 هجري قمري و ديوان منسوب به زيب‌النساء مخفي چاپ 1929 عيسوي كه مقدمة مفصّلي هم از عبدالباري آ سي به زبان اردو دارد و از قضا هر دو در مطبع نولكشور به طبع رسيده است به نظر خوانندگان برسانيم. در اين ديوان غزل رديف (ميسوخت) كه در عرفات‌العاشقين و تذكره نصرآبادي به نام مخفي ثبت شده مندرجست، همچنين غزل زيب‌النساء (دختر شاهم وليكن… و دوبيتي كه از نورجهان بيگم سبق ذكر يافت (دل بصورت ندهم… و دو بيت از يك غزل حكيم حاذق دربار جّد زيب‌النساء كه ذكرش در تاريخ دوران سلطنت شاه جهان موسوم به عمل صالح و كلمات‌الشعراء سرخوش آ مده است، دو بيت مزبور اينست:
بلبل از گل بگذرد گر در چمن بيند مرا- بت‌ پرستي كي كند گر برهمن بيند مرا
درسخن پنهان شدم مانند بودر برگ‌گل- ميل ديدن هركه دارد درسخن بيند مرا
سرخوش كه معاصر حكيم حاذق بوده است مينويسد: «روزي مطلع آنرا پيش ملا شيدا خواند، شيدا گفت صاحب، اين شعر را در امردي گفته باشند، حكيم برآشفته او را در حوض غوطه‌ها داد.» در هيچ جاي ديوان مزکور نامي از گيلان و رشت و لاهيجان برده نشده و شعري كه مختوم به مدح امام قليخان حاكم فارس باشد در آن نيست و چنانكه ديده شد اين شاعر مخفي ازافغانستان است.

سيل اشك ديده از  بي‌طاقتي سر ميدهم
تا به ملك هند ، درياي  دگر  پيدا كنم
ديده‌ام ظلم‌وستم چندانكه ازظلمات هند
ميروم  كز بهر خود جاي دگر پيدا كنم
ميتوانم چند گامي رفت مخفي بعد ازين
در  ره  اميّد  اگر  پاي  دگر  پيدا  كنم

ترویج و دوام زبان فارسی دری در کشور هندوستان قسمتی از مجموعهء روابط اجتماعی، اقتصادی و فکری است که از قدیمترین دوره های باستانی بین این دو منطقه آسیائی وجود داشته است. نقاط مشترک زیادی را میتوان در زبان، موسیقی، اخلاق و باورهای آنها یافت .در خانواده زبان های هند  وا روپایی، اوستایی و سانسکریت از همه به هم نزدیکتر اند .  و امروز هم ا صطلاحات فارسی دری در زبان های شبه قاره هند چون اردو، بنگالی، سندی، پنجابی، گجرا تی، مراهتی و کشمیری وجود دارد .در پهلوی شاعرانی چون ,علامه اقبال، امیر خسرو دهلوی، ملا محمد طاهر متخلص به غنی، زیب النساء مخفی یکی از ستاره های درخشان ادب فارسی دري است که در باره وی متاسفانه مواد بسیار کم در دست باقی مانده. اما در قطار دیگر شاعران زبان فارسی دری جایش را در دل ها نگهداشته است.
شمعیم و خوانده ایم خط سرنوشت خویش
ما را برای سوز و گداز آفریده اند

زیب النساء متخلص به مخفی، یکی از شاعر زنان مشهور زبان فارسی دری است که در نیمهء دوم قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری زیسته است .وی دختر اورنگ زیب یکی از فرمانروایان سلسلهً گورگانی هند میباشد. مخفی در سال 1048 هجری در هند چشم به جهان گشود. وی از کودکی به آموختن دانش و زبان فارسی و عربی مشغول شد. در سایهً تربیت و محبت استادان شعر و ادب طبع وی بارور گردید و ذوق شاعری در او شوگوفا گشت.زیب النساء مخفی در طول زندگی خود همسری اختیار نکرد و تا آخر عمر مجرد زیست. وی در سال 1113هجری دنیای فانی را در هندوستان وداع گفت.
 در سخن مخفی شدم مانند بو در برگ گل
هر که دارد میل دیدن در سخن بیند مرا

از بعضی اشعار که از مخفی بجامانده، معلوم میشود که از طنز خیلی زیبائی برخوردار بوده است.گویند روزی مخفی زمان گشت و گزار بهاری این بیت را زمزمه میکرد:
چهار چیز که دل میبرد کدام چهار
شراب و ساقی و گلزارو قامت یار

اما وقتی از موجودیت پدرش در همان نزدیکی ها متوجه میشود، فی البدیهه بیت را اینگونه بلند میخواند:
چهار چیز که دل میبرد کدام چهار
نماز و روزه و تسبیح و دیگر استغفار
روزی هم زیب النساء هنگام نظاره گلهای بهاری، گل نرگس را از چمن برمیدارد و  بر سر میزند. زمانیکه پدر را نیز آنجا مییابد، به خاطر اینکه پدرش تصور علاقهً وی را بر ازدواج ننماید، فی البدیهه این بیت را میسراید:
نیست نرگس که سر کرده برون از افسر من
به تماشای تو بیرون شده چشم از سر من
و یا روزی آیینهً گرانبهای به زمین می افتد و میشکند.
عالمگیر پدر مخفی میگوید:
از قضا آیینهً چینی شکست
مخفی به پاسخ پدر فی البدیهه میگوید:
خوب شد اسباب خود بینی شکست
به روایات دیگری مصرع اول را مخفی و دوم را کنیز وی سروده است.

را بعه بلخی

ا ولین شا عره زبا ن د ری که د رتذ کره ها ا زا و نا م برد ه شد ه ا ست ، رابعه بنت کعبه قزداری میبا شد که همعصر شاعر و ا ستاد شهیر زبان دری  رود کی بود و د ر نیمه اول  قرن چهارم د ر بلخ حیات داشت ، پدر ا و که شخص فاضل  و محترمی بود د ر دوره سلطنت سامانیان در سیستان ، بست ، قدهار و بلخ حکومت می کرد . تاریخ تولد رابعه در د ست نیست  ولی پاره ا ی از حیات او معلوم است.ا ین دختر عاقله و دانشمند در ا ثر توجه پد ر تعلیم خوبی ا خذ نموده ، درزبا ن دری معلو ما ت وسیعی حاصل کرد، و چون قریحه شعری دا شت ، شروع بسرود ن ا شعار شیرین نمود . عشقیکه رابعه نسبت بیکی ار غلا مان برادر خود در دل میپردازد ، بر سوز و شور اشعارش افزوده آنرا بپایه تکامل رسانید . چون محبوب او غلا می بیش نبود و بنا بر رسومات بی معنی ان عصر رابعه نمیتوانست امید وصال او را داشته باشد ، از زندگی و سعاد ت بکلی نا امید بوده ، یگانه تسلی خاطر حزین او سرود ن اشعار بود ، که در آن احسا سات سوزان و هیجان روحی خود را بیان مینمود. گویند روزی رابعه در باغ گردش می کرد، ناگاه محبوب خویش را که بکتا ش  نام داشت مشا هده نمود ، بکتاش از د ید ن  معشوقه به هیجان آمده ، سر آستین او را گرفت ، ا ما رابعه به خشم خود او را رهانید ه ، نعره زد  )یا برای تو کفایت نمی کند که من دل خود را بتو داد م د یگر چه طمع میکنی ؟)

حارث ، براد ر رابعه که بعد از مرگ پدر حاکم بلخ شده بود، توسط یکی از غلامان خود که صند وقچه  بکتاش را دزدیده ،بجا ی جواهرات و طلا در آن اشعار مملو از عشق و سوز و گداز رابعه را یافته و آ نرا بغرض دریافت پاداش به بادار خود داد . برادر او ازین عشق اگاهی یافته ، باوجود پاکی آن بر خواهر خود آشفته ، حکم به قتل او داد. و را بعه قشنگ در لحظه ها ی جوانی ، با د ل پر ارمان این دنیایی  را که از آن جز غم و ناکامی نصیبی نداشت ، وداع نمود. اگر چه جز تعداد بسیار محدود چیزی از اشعا ر رابعه باقی نمانده ، ولی آنچیزیکه در دست است بر لیاقت و ذوق ظریف او دلالت نموده ، ثابت می سازد که شیخ عطار و مولانا جامی (رح) در تمجیدی که از او نموده اند مبالغه نکرده اند.

پدر رابعه نظر به لیاقتش بر او لقب (زین العرب) گذاشته بود. رابعه تخلص نداشت ، اما محمد عوفی در (لباب الالباب ) می گوید او را(مگس روهین) می خواندند ، زیرا وقتی قطعه ذیل را سروده بود:

خبر دهند که بارید بر سر ا یوب      ز آسمان ملخان و سر همه زرین

اگر بباره از ین ملخ بر او از صبر ؟!     سزد که بارد بر من یکی مگس روهین

یکی ا ز غز لها ی ر ا بعه  بلخی  :

الا ای با د شبگیری پیام من به دلبر بر    

 بگو آ ن ماه خوبان را که جان باد ل برابر بر

بقهر از من فگندی دل بیک د یدار مهرویا

چنان چون حید ر کرار در ان حصن خیبر بر

تو چون ماهی و من ماهی همی سوزم بتابد بر

غم عشقت نه بس باشد جفا بنها دی از بربر

تنم چون چنبری گشته بدان امید تا روزی

ززلفت برفتد ناگه یکی حلقه به چنبر بر

ستمگر گشته معشوقم همه غم زین قبو ل دارم

که هر گز سود نکند کس بمعشوق ستمگر بر

اگر خواهی که خوبانرا بروری خود به عجز آری

یکی رخسار خوبت را بدان خوبان برابر بر

ایا موذ ن بکار و حا ل عا شق گر خبر داری

سحر گاها ن نگاه کن تو بدان  الله اکبر بر

مدارای ( بنت کعب ) اندوه که یار از تو جدا ماند

رسن گرچه دراز آید گذ ردارد به چنبر بر

سلطان رضیه

سلطان رضیه دختر شمس الد ین التمش غوری می باشد که در سنه607 هجری در دهلی بر تخت سلطنت جلوس نموده بیست و شش سال پادشاهی کرد. التمش رضیه را از همه اطفال خویش بیشتر دوست داشت و در تعلیم و تربیه او کوشش زیار کرد. در اثر توجه پدر خود رضیه تمام علوم متداوله آن عصر را آموخت علاوه برآن حسب میل سلطان التمش در اسپ سواری شمشیر زنی وغیره فنون مردانه مهارت بسزاهی داشت، طوریکه از تصاویرش معلوم میشود . خیلی قشنگ و دلربا بود گویند صدای بسیار جذابی داشت که به دلرباهی اش می افزود . زیباهی  معنوی رضیه او را محبوبه تمام اطرافیانش گرا نید ه بود. خلاصه رضیه دارای تمام صفاتیکه لازم پادشاهان  بوده دا شته ا ست ، از هر نقطه نظر لیاقت سلطنت را داشت وقتی که پدرش مجبور می شد دهلی را ترک کند تمام امور دولتی را به عهده رضیه میگذاشت . او هم آنرا به عقل و فراست اجرا می نمود طرف تعریف و تحسین بزرگان عصر خود قرار گرفت.

چون پدرش حسن اداره او را دیده به تاج المللک محمود یاور خود امر نمود تا فرمان ولایت عهدی رضیه را صادر نماید ولی باوجود این فرمان ، وقتیکه التمش در سنه 633 وفات نمود بزرگان دربار و صدر اعظم و پسر التمش رکن الد ین فیروز شاه را بر تخت سلطنت نشاند ند . سلطنت فیروز شاه طولی نکشید چه این پادشاه خیلی کم اراده و ضعیف المغزو عیاش بود رفتار بی حر د مند ا نه اش سبب اغتشاش شده بعد از هفت ماه سلطنت بعضی از ملوک و درباریان او را  بزندان  انداختند و رضیه را بجای او بر تحت شاهنشاهی بلند کرد ند.مراسم تاجگذاری رضیه بتاریخ 16 ربیع الاول سنه( 634) هه صورت گرفت ، این د ختر شاهنشاه قاره بزرگ هند شد. نظام المللک جنیدی که در عهد شمس الد ین التمش سمت صدارت داشت ، لشکر ی بر خلاف سلطنت ترتیب داده دهلی را محاصره نمود. این محاصره بسیار طول کشید ولی بالاخره چند تن از طرفدارانش بر او خیانت نموده به رضیه پیوستند و این امر سبب شد که سلطانه درین گیر و دار پیروز گرد د.

بعد از انکه صلح و آرامش بر قرار شد رضیه به نظم و نسق امور داخلی د ست یا فته ، خواجه معذ ب را به صدارت خویش مقرر و شروع به فعالیت  نمود، تا این فرصت ر ضیه در حجا ب بود ولی برای آنکه در کارهای کشوری بهتر رسید گی بتواند ترک چادر گفت و مطابق سجایای مردانه خویش لبا س مردانه پوشید. در ماه رمضان 637  هه به سلطان خبر رسید که والی تبر هند ، ملک تونیا شورش نموده  رضیه با لشکر خود رهسپار تبر هند گردید چون بدروازه شهر رسید ، ملک تونیا بر او دفعتآ حمله برده فرمانده قشون رضیه را بکشت و خود سلطا نه را اسیر گرفت. ولی بزودی دلباخته جمال ملکه گردید ه  با او تکلیف ازدواج نمود ، رضیه نیز برای انکه به زد و خورد های داخلی خاتمه دهد پیشنهاد او را قبول کرد، بعد از عروسی هر دو بطرف دهلی روانه شدند ، اما بزرگان و اکابر راضی نشدند که شهر را بد شمن تسلیم نماید ولوکه شوهر ملکه شان هم باشد ، بنا بر ان با لشکر ملک تونی مجادله  نموده آنها را شکست دادند و مجبور به فرار ساختند . ملک تونیا و ملکه رضیه بزودی اسیر دست هندوان گرد ید ند بتاریخ 24 ربیع لاا خر سنه 637  هه به قتل رسید ند. سلطان رضیه علاوه بر فضایل دیگری که داشت شاعره نیز بود و اگر چه ا کثر اشعارش از بین رفته اینک چند شعر او که در کتاب مشاهیر نسوان  ثبت بود با هم میخو ا نیم:

در دهان خود دارم عند لیب خوش  ا لحان

پیش من سخن گویان زاغ در دهن دارند.

از ما ست که برما ست چه تقصیر دل زار

آن کشته اند از غم بی سبب ماست.

کنم به برکت با چرخ تخت سلطانی

دهم بر بال هما خد مت مگس رانی.

باز  آ شیرین من  در راه  ا لفت گام خویش

هان  ولی نشنیده  باشی  قصه   فرها د را.

مردم سرزمین های کهن دارای گنجینه های گران سنگی هستند که از نیاکانشان سینه به سینه به آن ها رسیده است و آنان با خواندنش به چگونگی  روزگار پدران و مادران خود آگاه می شوند و می فهمند که آنان برای زندگی کردن چه گرفتاری هایی داشته اند و چه گونه با آن ها کنار می آمده اند.  پس دو چیز را باید همواره به یاد داشته باشیم. یکی این که خود این افسانه ها بیانگر باورها و اداب مردم پیشین بوده اند، لذا در قلمرو شناخت خردگرایان و اندیشمندان برای روشن ساختن گونه های زندگی ی مردم پیشین در سرزمین های گونه گون است.و دو دیگر این که هرچند این گنجینه ها سینه به سینه و از پدر به پسر رسیده است دست آخر سخن شناسی آگاه و توانا آن ها را گرد آورده و برای آینده گان به یادگار گذارده است.این گرد آورنده گان و سرآینده گان افسانه های کهن ملت ها به راستی ارج و ارزی والا در نزد مردم سرزمین خود که همه ی گیتی دارند.

 عایشه افغان

عایشه بنت یعقوب علیخان بار کزی ، شاعره بزرگ افغان در نیمه دوم قرن دوازدهم در کایل تولد یافته علوم  متداوله آن عصر را از قبیل صرف و نحو ، معانی ، بیان ، تجوید و ادبیات را در محله ایکه بنام (محله توپچیها) شهرت داشت بپایان رسانید و بعمر بیست سالگی شروع به سرود ن اشعار نمود. طوریکه روایت میکنند اولین شعر را در حضور تیمور شاه درانی در تعریف افق گلفام گفته است: تیمور شاه از قریحه شعر سراهی او حمایت  نمود ، ا نعا م و بخششهای زیادی به او تقدیم می کرد و مقام بلندی برای او داده بود. از حصه اول د یوان خطی او بخوبی محسوس می گردد که شاعره از حیات خود خوشنود و راضی بود ولی قضا ضربت سختی بر او نواخته تمام خوشی را از او ربود، چه  یگانه پسر او که فیض طلب نام داشت و مانند پد رعا یشه توپچی باشی بود. در مقد مه کشمیر که در 1227 با محمود شاه درانی و وزیر فتح خان بار کزی بسمت میر آتشی بدانجا رفته بود بعمر 25 سالگی کشته شد و مادر را مبتلای غم و غصه ساخت . خود عایشه در تاریخ وفات پسر خویش چنین می نویسد:

سپاه اجل حمله آورد بر او

به تیغ قضا سینه را کرد سپر

بدی خانه سال او بیست و پنج

که چون برق کرد رخش عمرش گذر

زهجرت بد الف و دوصد بیست و هفت

چو زد غطه در موج خو ن بی خبر

نماند بجز ذات ایزد کسی

صبوری گزین قصه کن مختصر

 اشعار قسمت دوم دیوان قلمی عا یشه مملو از احساسات تلخ و اند وه با ر است و اکثر آن را در مرثیه پسر دلبند خود گفته . خود مادر داغد یده هشت سال دیگر زنده بود و در سنه 1235 در گذشت. عایشه دارای د یوان مکملی که آنرا بتاریخ 26 رجب سنه 1232 تمام نموده است میباشد و خوشبختانه دیوان او از بین نرفته ، در سال 1305 هه  به ا مر امیر عبدالرحمن خان بطبع رسید ه ولی دیوان مطبوع او با دیوان خطی بعضی اختلافات دارد. شعر ذ یل را عایشه در تا ریخ اختتام دیوان خود نگاشته:

 یک غزل از عا یشه ا فغا ن :

حالتی عجب دارم خویش را نمیدانم

کیستم کجا بودم در تفکر حیرانم

گاه مست و مدهوشم گه ز سر رود هوشم

گه ببزم عشاقان گه چو گل پریشانم

گه چو صبح نورانی گه چو شام ظلمانی

گه بتخت سلطانی گه فقیر و حیرانم

گه روم به میخانه گه روم به بتخانه

گه روم سوی مسجد گه بذ کر قر آنم

گاه عشق میورزم گه چو شمع میسوزم

گه به مجلس راندن گه چو ابر نیسانم

گه شوم چو دیوانه گه شوم چو فرزانه

گه چو ابر گریانم گه چو غنچه خندانم

گه دلیل افلاطون گاه می شوم مجنون

گه پی شفای خویش گاه ترک درمانم

گه روم سوی صحرا ، گه نشسته ام تنها

گه چو عاشق مجنون گه بسلک رندانم

گه بحیرت ( عایشه) گه بفکر و اندیشه

گه زغم جگر ریشم گه زخود گریزانم

مستوره غوری

نام او حورالنسا ، و دختر میر سید اعظم است . مشار الیها در سنه 1211 هجری شمسی در قریه ( پرچمن) غور پا بعرصه وجود نهاد و تا پایان عمر در انجا بسر برده به ( بی بی سفید پوش ) شهرت داشت. خود ش راجع بخود چنین میگوید :

نسب از خواجه زورم بود حورالنسا نامم            

 تخلص گشت مستوره بملک غور ما وایم 

حورالنسا تا آخر شوهر نکرد و در سنه 1245 هجری شمسی وفات نمود و در کوه (زور) دفن شد . این شاعره د یوان مکملی بنام ( تحفت الهاشقین و مفرح المسلمین ) که دارای سه و نیم هزار بیت است دارد.

اینک یک غزل او:

بتی دارم که با ناز و ادا گسیو رها کرده

میان چون نیشکر بسته دهان چون غنچه وا  کرده

فرو بسه نقاب در رو مکحل کرده دو جادو

کشیده وسمه برابر و سرانگشتان حنا کرده

پری روهی  جفا جوهی بسا ن خویش بد خوهی

به تیر غمزه هندوی چه خونریزی بپا کرده

بهر جا میروم غایب زچشم من نمیگردد

بسان مردمک گویا درون دیده جا کرده

بحال عاشق مسکین جفا چندان چرا داری ؟

که مسکین عمر خود را بر سر کوی وفا کرد

فلک بوهی ندارد از مروت ای پری پیکر

و با دوران نصیب من غم و رنج و جفا کرده

بگو (مستوره) این دنیا نباشد جای آسایش

و گرنه ا بن مریم از چه رو   در سما کرده

گوهر کابلی

گوهر بیگم دختر یک رساله کابلی بود و در اواسط قرن سیزده وقتیکه بعضی سد وزای ها و بارگزا ی ها بهند مهاجرت نمود با خویشاوندان خود به آنجا رفته ،و در لود یانه و امر تسر اقامت ورزید.این شاعره در دری ، پشتو ، و اردو شعر میسرود و تا سنه 1212 هجری قمری حیات د ا شته ا ست .

آمنه فدوی

این شاعره بتاریخ 17 ربیع الاول سنه 1276 هجری قمری د رکابل تولد یافته پدرش سردار نور محمد خان و مادرش دختر سردار محمد اکرم خان پسر امیر دوست محمد خان بود . نور محمد خان که در زمان سلطنت  امیر عبد الرحمن خان نایب الحکومت قندهار بود ، به تعلیم و تربیه اطفال خود توجه خاصی داشت طوریکه آ منه خانم ا ز طفولیت  دری و قرآن شریف آموخت و مفسر و محد ث خوبی بود ، علاوه بر ان استعد اد شعری نیز داشت و از جوانی شروع به سرودن اشعار نمود. روایت میکند که آمنه خانم خیلی با حوصله بود، چنانچه وقتیکی هفت ساله بود گولیش غد وی پیدا شد و حکیمان آن زمان آنرا بدون دوای بیهوشی جراحی کردند ، ولی مریضه کوچک با وجود درد طاقت فرسا  آه هم نکشید وحتی از هوش هم نرفت.

وقتیکه آمنه خانم به سن رشد رسید با سردار محمد سرور خان نواب خیل ازدواج نمود ، ولی بعد از چند سال شوهرش وفات کرد و آمنه خانم بعد از چندی به نکاح سردار عبدالحبیب خان پسر سردار عبالقیوم خان از بت خاک در آمد. از چهار طفل این خانم که دو از محمد سرور خان و دو از عبدالحبیب خان بودند ولی یکی هم بسن بلوغ نرسید و همه در طفولیت دنیا را وداع کردند. بعد از وفات شوهر دوم خویش آمنه خانم بکلی تنها مانده در یک جا بسر نمی برد و گاه در خانه برادر خود گاهی هم در خانه نایب السلطنه و یا یکی ار خویشاوندان و دوستان متعد د خود می بود . امیر عبدالرحمن خان بنا بر احترامی که نسبت باو داشت در سال 500 روپیه کابلی معاش برایشی مقرر کرد.

آمنه خانم به سه تن از خانمهای همعصر خویش دوستی زیادی داشت  که یکی آغا جان ، د ختر امیر دوست  محمد خان و زوجه سردار محمد علیخان ، دومی علیا جناب خانم امیر حبیب الله خان  و سومی عالیه بیگم ، خانم نایب السلطنه بود.این خانم در آواخر عمر خود بسیار عابده و تهجد گذار گردید و به

 ا ستشنای روز های عید ها هر وقت روزه میگرفت ،  در ماه رمضان اعتکاف داشت . آ منه خانم در گنبد زیارت شاه اولیا اطاق مخصوص داشته ، اکثر اوقات خود را در آ نجا میگذ شتاند و بعضی وقت   حتی یکی دو ماه در آن جا می ماند . خیلی سخی بود و بپول خود دو یا سه چاه کشید و دو مسجد آباد کرد ، یکی در باغ علی مردان که اکنون به نام مسجد میرزا قمر الد ین ذکر میشود و دومی در ده پوستین دوزها. آمنه خانم دو بار بسفر حج رفت وقتیکه بعد از ادای مراسم حج دوم و زیارت مد ینه منوده و بیت المقد س با دیگر حجاج بعزم مراجعه وطن در شهر اخیر الذ کردر موتر سرویس نشست ، در حینیکه موتر میخواست حرکت کند  به آواز بلند صدا کرد:" خدایا! من مرگ خودرا در مکه معظمه و مدینه منوره میخواستم باز وقتیکه به بیت المقد س رسید م خیال کردم دراینجا خواهم مرد ، چود در این سه سرزمین بمرگ خود نایل نشد م از این جا نا امید میروم ! " چند لحظه بعد موتر چپه چپه می شود ، ولی به هیچ کس آسیبی نرسید جز آمنه خانم که در اثر صدمه ایکه برایش وارد گردید فوری جان داد . مسافرین نمیدانستند که با نعش وی چه کند و بعد از مشوره مختصر فیصله کردند که او را  همانجا دفن نمایند . دو سه خانمی که با او بودند میدانستند که کفن و همه اسباب تد فین در خورجین این مرحومه موجود است لذا نعش او را شسته ، برای دفن آماده ساختند ، درین وقت شخصی از بیت المقدس رسید و گفت:" امشب خواب د ید م  که خانمی را از جمله حجاج افغان وفات کرد و من او را در کنار قبر حضرت بلال دفن می کنم." همه از چنین تصادف عجیب بحیرت افتادند و نعش مرحومه را بجای موصوف نقل داده در آنجا بخاک سپردند.

وفات آمنه خانم در سنه 1303 یا 1304 اتفاق افتاد.

چنانچه در بالا ذ کر شد آمنه خانم از زنان تعلیم یافته و فاضله  زمان خود بود و به شعر و ادبیات علاقه مفرطی داشته ، خود نیز شعر میسرود و ( فدوی) تخلص میکرد و این غزل نمونه طبع وی است:

تا نظر در چمن وضع جهان وا کردم

ستمی بود که بر دیده بینا کردم

نه چمن رنگ وفا داشت نه گل بوی بقا

حیرت آلوده بهر سو که تما شا کردم

شوخ چشمی چو مگس کردم و بس شرمیدم

هر متاعی که ا ز این سفله تمنا کردم

گر بمحشر زمن از حاصل دنیا پرسند

گویم افسوس همه خواهش بیجا کردم

ذره نیست بکف ز ین سفر دورو دراز

عفو خواهم زخدا آنچه خطا ها کردم

( فدوی) بار خجا لت بکشی روز جزا

زآنکه در عالم فا نی چه مهیا کردم؟

ببو جان

نام او حلیمه و در سنه 1280 یا 1282 در بارانه کابل تولد یافته پدرش میر عتیق الله خان از اولاده میر واعظ و مادرش دختر امیر دوست محمد خان بود. بی بی حلیمه در خانه پدر علوم متداوله را آموخته ، در ادب و شعر معلومات خوبی داشت و از جوانی بسرودن اشعار میل پیدا کرد. در سنه 1296 وقتیکه امیر عبدالرحما ن خان بطرف کابل آمد ، شب در باغ بلند توقف کرد و در آنجا با عیان و ارکان دولت ملاقات نمود در ضمن صحبت با سردار محمد یوسف خان پرسید: که آیا کدام سردار زاده یا خواهرزاده ایکه لیاقت همسری را با او داشته باشد سراغ دارد؟ سردار محمد یوسف خان  فورآ بی بی حلیمه را که در آن زمان 15 یا 16 ساله و در حسن و جمال د لفریبی داشت بخاطر آورده او را به امیر عبدالرحمان خان معرفی نمود و چند روز بعد از ورود مشارالیه بکابل نکاح اوبا بی بی حلیمه بسته شد.

اولین کار او بعد از نکاح ، بخشید ن مهر خویش به امیر عبد الرحمن خان بود و چند روز بعد از آن بدون اجازه شوهر به بندیخانه رفته حکم داد تا تمام محبو سین را رها کنند.وقتیکه ا میر عبدالرحمن خان از ین قضیه آگاهی یافت بر آشفت ولی نظر به علاقه و محبتی که بخانم جوان خود داشت او را بخشید از او قول گرفت که دوباره بدون مشوره و نصیحت او بچنین کار ها اقدام ننماید. بی بی حلیمه یک زن نهایت سخی و مهمان نواز بوده خانه او هرگز از مهمان و فقرا خالی نبود و همیشه در صدد کمک با غربا و بینوایان بود. حیات او با شوهرش بسیار بخوشی میگذ شت ، چه طوریکه قبلآ گفته شد امیر عبدالرحمن خان او را از صمیم قلب دوست داشت، خرسندی او را ا زهر چیز بالاتر میشمرد. محبت او به اندازه بود که اگر چه شاعر نبود و گاهی شعر نمیسرود تنها در وصف بی بی حلیمه که بر او لقب( ببو جان ) را گذاشته بود ، قطعه ذیل را گقت:

مهد علیا صدر کبیری بی بی عفت شیم                       

زآنکه از عزت شهش خوانده عیال محترم

الحق از مادر نزاده دختری امزاد او

صاحب حلیم و جاه و مایه جود و کرم 

 

ببو جان گردش و میله را بسیار دوست داشت ، و هر سال از اول بهار تا زمانیکه برف زمین را می پوشاند، نقریبآ هر روز بباغی رفته ، روز را در آنجا میگذ شتاند . در آن هنگام خودش و مصاحبین و نوکران زنانه لباس مردانه پوشیده بالای آن پالان سیاه دراز می انداختند و چهره را  با نقاب سیاه عینک دار میپوشانیدند. چون ببو جانی به شعر و ساز علاقه مفرطی داشت ، هر شب بهترین نوازندگان و خوانندگان آن زمان را نزد خود خواسته تا نیمه شب بخواند ن آنها گوش میداد و از مهارت ایشان لذ ت می برد . وقتیکه امیر عبدالرحمن خان از کابل عزیمت می نمود ، ببو جان جانشین او بوده تمام امور دولتی را اداره میکرد و چون صاحب هوش و تدبیر خدا داد بودبخوبی از این عهده بیر ون می گرد ید .

ببو جان صاحب دو پسر گردید ، ولی اولی در طفولیت از دنیا رفت . بعد از وفات امیر عبدالرحمن خان این ملکه با وفا چندین سال در گلستان سرا ی کابل سکونت داشت ولی در اواخر حیات خود آنرا برای مکتب مستورات واگذار شده در قلعه هاشم خان اقامت گردید. وفات ببو جان ساعت چهار و نیم صبح روز چهار شنبه 20 جوزا سته 1304 هجری شمسی واقع شد و در جوار تمیم انصار رحمتالله علیه مدفون است. چنانچه قبلآ گفته شده ببو جان طبع موزون داشت و گاهی شعر میسرود ولی متاسفانه اکثر ا شعارش از بین رفته و جز چند بیتی که در اخبار (ارشاد النسوان) بطبع رسیده ، چیری بافی نما نده . گویند روزی ضیا الملته والدین امیر عبدالرحمن خان یکد سته نرگس برای او فرستاد و او برای ادای تشکر فرد ذیل را نوشت:

نرگس صد برگ از د ست شهنشاهم رسید

بر سر خود ماند م و بر چشم تر مالید مش

این  بیت نیز از نتایج افکار اوست:

از برای خدا بلند کنید

بر سر خود لوای استقلال

باد شیرین دهان ملت ما

یا رب از میوه های استقلال

میکشم بعد از این بدیده خود

سرمه از خاک پای استقلال

حیاتی

حیاتی از اهل هرات و زوجه نور علیشاه بامی بود . اصل نامش ( بی بی جانی) است و ( حیاتی ) تخلص میکرد . مشارالیها خیلی ذ کی بود و قواعد شعری و عروض را از شوهر خود آموخت . بعد از وفات نور علیشاه بی بی جانی با ملا محمد خراسانی ازدواج نمود . حیاتی اشعار خوبی میگفت و اگر مبالغه نباشد کلیات او بده هزار بیت میرسد.

این یک غزل از جمله اشعار اوست:             

عجب شیرین لب لیلی عذاری کرده ام پیدا

درین ایام خوشحالم که یاری کرده ام پیدا

 بیاد لعل شیرین میکنم چون کوهکن جانی

چو فرهاد از برای خویش کاری کرده ام پیدا

زپا افتادم از اندوه هجران چون کنم یا رب

که این اند وه از د ست نگاری کرده ام پیدا

چو مجنون می نهم رو بر کف پای سگ کویش

که من دیوانه ، نیکو غمگساری  کرده ام پیدا

بیکد م صرف راه آن بت بیگانه وش کردم

"حیاتی" آنچه من در روزگاری کرده ام پیدا.

مخفي بدخشاني

ندانم چون کنم يارب دل دیوانه ی خود  را    

ندارد الفت صحرا نه ميل خانه ی خود را

شراب عشق را کردند از روز ازل قسمت    

من از روز اول پر کرده ام پيمانه ی خودرا
شب تارم نشد روشن زعشقی همچو پروانه
مگر از دست خود آتش زنم کاشانه ی خود را

بکن قصديکه با من داری ايچرخ جفاپرور    

که کردم فرش راه سيل غم ويرانه ی خودرا

زآهم همچو نی آتش بجان رفته زليخارا    

 کشم تا در نيستان ناله مستانه ی خود را

ندارد مزرع دنيا  بجز  غم  حاصلی ايدل    

 بسوز از برق آهی خرمن بيدانه  ی خود را
رسد از دوستانم زخم ها بردل از آن داغم
غنيمت ز آشنايی صحبت بيگانه ی خودرا
نديدم در جهان بی وفا از کس وفا مخفی
که تا سازد فدای شمع اوپروانه ی خودرا

مخفی بدخشی در نیمه دوم قرن گذشته هجری خورشیدی در فیض آباد مرکز ولایت بدخشان دیده به جهان گشود. مخفی دختری میرمحمودشاه بدخشی ازحکام محلی آنزمان که شخصی فاضل و هنر دوست بشمار میرفت ، بود. وی تحصیلات ابتدایی را نزد پدرش به اتمام  رسانید، وبا امکان که در دست داشت به فراگیری ادبیات و علوم دینی پرداخت مخفی بدخشی در سنینن نوجوانی به سرودن  اشعارزیبا و دلنشین آغاز نمود و دیری نگذشته بود که در عرصه شاعری صاحب نام  شد  . مخفی بیشترین اشعارش را در محله بنام قره  قوزی که همانجا نیز زندگی مینمود، سروده است وی تن به ازدواج نداده و بیشترین دوران عمرش  را در معیت خانواده اش در حالت تبعیدسیاسی در شهرهای کابل و قندهار دردوره  امیرعبدالرحمن خان بسر برد. ازجمله شاعره هاي معاصر ا ست، ولا د تش در 1255 و وفاتش در 1342 هجري شمسي بوده، منتخباتي از ا شعارش در پشاورو فيض‌آباد بد خشان چاپ شده است.

یکی از سروده های مخفی  بدخشی:

آهسته

خط آ مد بر رخت ای سیمنتن آهسته  آهسته
بیرون شد سبزه ات گرد چمن آهسته  آهسته
ببین ای باغبان گل کرد آن حرفی که دی  میگفت
نسیم صبح در گوش چمن آهسته  آهسته
بت نامهربانم  مهربان گردیده  میترسم
مبادا بشنود چرخ کهن آهسته  آهسته
بصد افسون چو طفلی را بفریبند با  شکر
دلم را برد انشرین سخن آهسته  آهسته
فدایت جان من قاصد چو بردی نامه ام  سویش
زبانی هم بگو احوال من آهسته  آهسته
خوشا سیر بهارقندهار و دوستان با  هم
که میگشتیم در گرد چمن آهسته  آهسته
نبودی گر سر آزردن مخفی چرا  گفتی
سخن با مدعی در انجمن آهسته  آهسته

بشكن بشكن
زنورشمع من بزم رقيبان روشن است امشب
شرار آه من برانجمن آتش افكن است امشب
چنان گمگشته خوابم درفراق چشم جادويش
كه هرمژگان بچشمم همچو نيش سوزن است امشب
سزد گرمهرو مه برچرخ خون گريند ازين ماتم
كه صيد خاطر اورا شب جان كندن است امشب
تو اي قمري مزن كوكو به پيش قد دلجويش
كه سرو تو غلام سروآزاد من است امشب
شكستي زلف مشكين را شكست افتاد در دلها
فدايت جان مشتاقان چه بشكن بشكن است امشب
لباس سرخ دربركرده بهر قتل مشتاقان
توهم آماده باش ايدل شب خون خوردن است امشب
بگو اين فرد خوش را ازشجاع الملك اي مخفي
كه تيرآه من برچرخ ناوك افكن است امشب .

زيب‌النساء بيگم
بشكند دستي‌كه‌خم درگردن ياري نشد
كوربه چشمي‌كه لذ ت‌ گيرديداري نشد
صدبهارآخر شد و‌هرگل ‌بفرقي‌جاگرفت
غنچة  باغ  دل  ما  زيب دستاري نشد
هركه آ مددرجهان بودش خريداري،ولي
پيرشد زيب‌النّساء او را خريداري نشد .
رويکردها:  ادبيات داستاني ، فصل نومقاله - مباهی،  پرده ‌نشينان سخنگوي ازماکه رحماني ، بهنام ، حوزه- نقش آفريني زنان درشاهنامه ازاکبري  واستفاده ازمقاله هاي استاد صباح .

 

 

 

 

 

 

 

March 2nd, 2008

• تبصره از : دکتور طاوس وردکسناریوی صلح در افغانستان از نظر مسکین یار
• نویسنده : دکتور طاوس وردک بینوایان افغان درزمستان سرد ، در خیمه ها
• نوشته: سلیم لمرانی۲۵ واقعیت در مورد جایگاه زنان در جامعهٔ کوبا
• ترجمه توسط حمید محویمبارزۀ طولانی افغان ها در بلژیک
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردکچیرته ولاړشو؟
• محمد عالم افتخار«تارزان» سلطان جنگل و «انومان» خدای جهان؟؟!
• محمد عالم افتخار«تبار باوری» جهل ناگزیر و «گوهر»شناسی؛ دانش بینظیر است!
• سرلوڅ مرادزید ژوندون ټلویزیون پر وړاندې د پردیپالوغوغا
• پوهندوی شیما غفوریآب بازی زنان در شهرماربورگ پانزده ساله شد
• نویسنده : دکتور طاوس وردک ژورنالست فیاض به شیاطین پیوست
• محمد عالم افتخار« سلام علی جان؛ غلام علیکم!! »
• محمد عالم افتخارتبصره ارتجالی سیاسی
• نوشته : نسرین مفیدبه بهانه ای روز جهانی مبارزه با خشونت بر زنان یا خیزش بر ستیزه خویی با زنان
• سید احمد ضیا نورینقش جوانان در اجتماع، عدم تفاهم، عدم ارتباط، و هویت یابی در محیط و دنیای مدرن امروز
• پوهنمل امیلیا اسپارتکخشونت در مهاجرت
• محمد عالم افتخار اکرم اندیشمند و «گذر از فرهنگ جهالت و لجاجت...»
• شکل‌گیری ساختارجدید بدگمانیهای قومی درافغانستانمحمد عوض نبی زاده
• نصیراحمد ـ مهمنددهم محرم یا روز عاشورا
• محمد عالم افتخار...پس «اجماع ملی» زلمی خلیلزاد؛ چه شد؟!
• نشریه کودکان مقدمند شماره ١۰۹ منتشر شد
• رستم زابلیزهر پاشی تلویزیونهای خارج کشوربرای نفاق ملی
• الحاج امــیـن الـدیــن » سعـیـدی – سعید افـغــانی«جواب سلام دادن در وقت نماز
• محمد عالم افتخاردر ادامه چهل و هشت ساعت با استاد میر اکبر خیبر
• Nangialy Hashimiمادر دوستت دارم!!!
• محمد عالم افتخارمژده که رهبران و سازنده گان افغانستان نو ظهور میکنند!
• محمد عالم افتخارچرا اندیشه های حزب دموکراتیک خلق؛ نیازمند نقد است؟(بخش سوم)
• امان معاشرحج و ثواب؟ آن
• محمد عالم افتخاربا مصطلحات جا افتاده و مقبول نباید بازی کرد!
• عبدالقیوم معلمداخترمبارکي
• به قلم الهه افتخارروز معلم؛ روز تعلیم و تربیت و روز آدمیت را گرامی داریم!
• محمدعالم افتخارحقیقت و دروغ در باره حج قرآنی و حج صفیانی ـ مافیایی!
• به قلم الهه افتخارانسان تر می شویم یا وحشی تر؟
• محمد عالم افتخارچرا اندیشه های حزب دموکراتیک خلق؛ نیازمند نقد است؟(بخش 2)
• محمد ضیا ضیا پیروزی فتبالیستهای تیم ملی افغانستان
• Siamak Bahariنشریه کودکان مقدمند٬ شماره ١۰۸ منتشر شد
• محمد عالم افتخارعصیانی علیه «حماقت بشر»
• لیکونکۍ : پوهندوی دکتور طاوس وردکتصفیه او محاسبه ضرور ده
• اسماعیل محشور افغانپور : مردی از تبار نیکان
• سید احمد ضیا نوریفوتبال
• 　روح اعتماد به نفس و خود باوری در کالبد فرسوده و بی امید افغانستان
• Written by Maryam Baryalayچندگانگی واحزاب سیاسی درافغانستان
• صیام الدین پسرلیافغانان پخپله ځانونه غرقوي
• سید احمد ضیا نوریاندوه که بر من پایانی ندارد
• لیکوال : پیرمحمد کاروانراځی ذهنونه له غباره و څنډو
• محمد ضیا ضیاآیا شیوه های رایجی که در جهت صلح وآشتی میان خانواده ها یا اعضای آن به کار برده میشود، درست است؟
• 4محمد عالم افتخاردستگیر نایل و 101 زینه تا جهانشناسی ساینتفیک
• محمد عالم افتخارچرا اندیشه های حزب دموکراتیک خلق نیازمند نقد است
• پروفیسور هاله، بُرد فتبالیست های افغانی
• محمد عالم افتخار(مکثی ضروری بر پیام تاریخی ی محترم عارف عرفان)
• به قلم الهه افتخاراز زن آزاری و زن ستیزی تا زن ـ کفانی و زن ـ جهادی
• محمد ضیا ضیا مضحکۀ دیگر زیر نام (دانشگاه) و(پوهنتون)
• عزیزه عنایت خشونت دربرابرزنان را متوقف سازيد!
• محمد عالم افتخاریک پیام و تحلیل و ارزیابی تاریخی
• سید احمد ضیا نوریعید رمضان کریم خجسته باد
• عزیزه عنایت عید سعید فطـر !
• سیامک بهارینشریه کودکان مقدمند٬ شماره ١۰٦ منتشر شد
• محمد عالم افتخارحقیقت و دروغ در مورد روزه و رمضان بر وفق قرآن
• فرزاد رمضانی بونشبسترها و چشم انداز مهاجر فرستی افغانستان به خارج
• حمید محویواکنش مردم فرانسه علیه تصویب لایحۀ قانونی برای ازدواج همجنسگرایان
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردکمالګه ( نمک)
• الهه افتخار انسان و انسان بودن و آزاد بودن
• ضیامعاشرت در غرب
• محمد عالم افتخاریک تجربه نادر و جذاب ـ هزار سال پیش و پس!
• نویسنده : دکتور طاوس وردکدزدي جنت
• نویسنده: مهرالدین مشیدماۀ رمضان ماۀ خود سازی انقلابی و بلند بردن ارزش های انسانی پله به پله تا مقام آدمیت
• نویسنده : دکتور طاوس وردک بالای با د نوشتم
• محمد عالم افتخار (بخش پنجم) سیمای تاریخی و تکامل معاشی و عقلی مخاطبان قرآن
• عتیق الله مولوی‌زاده تکمله دیگر بر نگارش دین پروری ...تادین فروشی
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردکانتخاب
• حسن پیمانشخصیتهای شائیستۀ مردمی چرا وچگونه به حاشیه رانده میشوند؟2
• نشریه کودکان مقدمند شماره ١۰٥ منتشر شد
• لیکونکۍ : دکتور طاوس وردک دافغانستان دخلکو له پاره کوم کار لومړي توب لري
• پوهندوی شیما غفوریدین، روشنفکری و مسئلۀ زن در کشور
• محمد عالم افتخاربازتاب تصورات آرمانی بدویان شبه جزیره بیابانی عرب!
• داکتر سخی اشرف زی سیدکاغذچپاولگران ورهزنان فرهنگی
• نجیب الله جویانیکپیان درانتخابات ریاست جمهوری چه نقش خواهند داشت!
• محمد عالم افتخاراگر قرآن؛ غیرِعربی می بود؛ عربها به آن ایمان نمی آوردند!
• حسن پیمانشخصیتهای شائیستۀ مردمی چرا وچگونه به حاشیه رانده میشوند؟
• Alaha AhrarMy Father is an Afghan Man
• ایرس معاشردوستت دارم پدر روزت مبارک
• محمد عالم افتخارآیا قرآن؛ از آیات بیشتر خداوند در کتابی برتر سخن نمیگوید؟
• محمد ضیا ضیاتروریست نمایی افغانها !!
• شبيراحمدد پغمان مېلې د چا له پاره؟!!!
• محمد عالم افتخارسیمای تاریخی و تکامل معاشی و عقلی مخاطبان قرآن
• عزیزه عنایتقانون منع خشونت علیه زنان !
• حسن پیمانمقام زن مقام مادر است4
• محمد عالم افتخار آیا احکام قرآن؛ تابع زمان و مکان هست، نیست؟
• حسیب شریفی، داستان نویس و روزنامه نگاربرای مردی که گریستم
• سیامک بهارینشریه کودکان مقدمند٬ شماره ١۰٤ منتشر شد
• حسن پیمانچرا زن را مادر خطاب میکنند؟ 3
• عبدالقیومڅلرمه اوورستۍ برخه
• نویسنده: مهرالدین مشیدخشونت علیه زنان در شرق سخت افزاری و اما در غرب نرم افزاری است
• محمد عالم افتخارآیا پیامبر اسلام کاتب حدیث و حافظ حدیث داشت؟
• نوشته : دکتر اسد محسن زادهچرا یک جوان افغان دریون تال دهنش را بخیه کرد ؟
• شیرین نظیریناقضین زن وحقوق بشردرپارلمان
• عزیزه عنایت وضع اجتماعی افراد درشرایط جنگ !
• محمد عالم افتخار شفیع عیار؛ حجت را تمام؛ و گِره را باز کرد!
• عبدالقیومدڅلوروپښتنو دجواب په لټه دریمه برخه
• حسن پیمانچرا زن را مادر خطاب میکنند؟
• نصیراحمد- مهمند نکاتی پیرامون اهمیت خانواده ورسالت ومسوولیت های والدین
• آبسکاتلندیها زیر دامن خود چه می پوشند؟
• عبدالقیومدڅلورو پوښتنو دځواب په لټه دوهمه برخه
• نصیراحمد ــ مهمند دمورمقام دستاینی وړدی
• انجنیر فضل احمد افغان روز مادر مبارک باشد
• پوهندوی شیما غفوریهر عمل در مجموع جامعه تاثیر گذار است
• عبدالقیومدڅلورو پوښتنو دځواب په لټه
• محمد عالم افتخار جنرال قادر؛ با بال هایی بر فراز تاریخ قرن ما
• محمد ضیا ضیاخود ما!! دیگران هیچ ...
• محمد عالم افتخارمکث ضروری بر واکنش ها و یک هدیه تاریخی
• سیامک بهارینشریه کودکان مقدمند٬ شماره ١۰٣ ویژه اول ماه مه٬ منتشر شد
• محمد عالم افتخاربخش3مبانی حقیر و فلاکتبار ایدئولوژیهای منم گویان افغانستان
• جلال بايانیفرهنگ پريشان و پريشاني فرهنگی افغانها در داخل و خارج کشور
• انجنیر فضل احمد افغانعلت بدبختیهای افغانان جعلکاری،دروغګویی و فریبکاری میباشد
• ترجمه توسط حمید محویاز افغانستان تا سوریه حقوق زنان بهانه ای برای تبلیغات جنگی و سی آی ای
• داکتر سخی اشرف زی سیدکاغذشتر بانان پرافتخار دیروزوقایق نشینان بی سرنوشت امروز
• محمد عالم افتخاربخش2 مبانی حقیر و فلاکتبار ایدیولوژیهای منم گویان افغانستان
• محمد عالم افتخار مبانی حقیر و فلاکتبار ایدئولوژیهای منم گویان افغانستان
• استاد محمد زمان مزملچى دموکراسى ده
• مترجم: پيام پرتوى تجارت برده و نژادپرستى بعنوان خاستگاه سرمايه دارى
• سیامک بهارینشریه کودکان مقدمند٬ شماره ١۰۲ منتشر شد
• نصیراحمد- مهمندهمه چیز است خوانصاف نیست !!!
• اسدالله جعفریچرا هزاره بودن در افغانستان جرم است
• حسن پیماننوروزمیراث کهن سلطان زمین(دهقان)را گرامی داشت
• ترجمه توسط حمید محویرهبران اروپائی و تقویت شوینیسم علیه مهاجران
• نگارنده : زلمی رزمینوروزباستان این یادگارکهن را گرامی میداریم
• سید احمد ضیا نوری نوروز فرازمند مبارک باد
• ف. بریبخوانید و به دیگران نیز بگویید!
• عبدالو کیل کوچی ارمغان نوروز
• محمد عالم افتخار به حکم قرآن؛ نادان؛ مسلمان نیست!
• مولانا کبیر فرخاری فیصله های شورای وزیران و یا رها کردن باد در هوا
• انجینر نصرالله (نصرت) چه وقت متوجه شهر خود شویم
• نویسنده : مهرالدین مشیدباروری ارزش های اسلامی؛ تقویت حقوق بشری و محو خشونت بر ضد زنان
• آصف بره کیاسرار و مزایای پشم
• نگارنده: زلمی رزمیدر گرامیداشت ۸ مارچ روزهمبستگی بین المللی زنان
• اسماعیل هوشیارموضوع انشاء: می خواهید چه کاره شوید؟
• ا. م. شیریفرخنده باد روز جهانی زن!
• علی رستمینقش جنبش هشت مارچ وفمینیسم در رهایی زنان جهان
• عبدالو کیل کوچی نقش تاریخیء زن در سیر تحولات سیاسی
• نادیه کوچی آموزه ها واندوخته هایی از هشتم مارچ
• امان معاشرخانم عایشه (برلاس) در دوخت یک پیراهن به هفت کلیو وزن
• شیرین نظیریهشتم مارچ، روزآزادی ومبارزه با خشونت دربرابرزنان جهان:
• شیرین نظیریهشتم مارچ، تاریخ ماندگارازمبارزات جهانی زنان
• عزیزه عنایت به استقبال ازهشتم مارچ روزبین المللی زن !
• داکتر سخی اشرف زی سیدکاغذهجوم کلمات خزنده و لغات بیگانه د رزبان ؟
• عزیز آریانفرافراط گرایی مذهبی
• محمد عالم افتخار «اُم ایمن د رسوال الله غول خورلی دئ نه متیازی!»
• عتیق الله مولوی زاده کشتار هزاره ها درکویته ویا تکرار تاریخ
• نوشته کریم پوپل من اگررئیس جمهور شوم چه خواهم نمود
• سیامک بھارینشریه کودکان مقدمند٬ شماره ١۰١ منتشر شد
• محمد عالم افتخارتجدد و رونسانس
• انجنیر رحمت الله روند سخنی درباره شخصیت فرهنگی کشور محمد عمر ننگیار
• نویسنده : مهرالدین مشیداینسو هیاهوی رسانه یی، در میان خط قرمز و آنسوتر ارزش ها و منافع ملی
• شیرین نظیری فعال حقوق زنگفت و گو با منیژه نادری
• ازپوهندوی شیما غفوریتغیر نام انجمن صنایع دستی افغانی به انجمن مدد رسانی افغانی
• اسدالله جعفریکویته خون می گرید خدا کجاست
• به قلم الهه افتخارکودکان و جوانان ما قربانی اوامر نمرود ها و فرعون ها
• محمد عالم افتخار بشر که فقط 2% به کمال میرسد؛ آیا ناقص الخلقه است؟
• انجنير سيدعبدالقادر تر څنګ يي دملي شتمنيو اقتصادي جنايتکاران !
• داکتر سخی اشرف زی سید کاغذالقا ب قلابی علمی و عناوین اهدائی
• محمد عالم افتخارگوهر اصیل آدمی؛ چگونه کشف شد و چگونه پیامد هایی خواهد داشت؟
• سیامک بهارینشریه کودکان مقدمند شماره ١۰۰ منتشر شد
• اسماعیل هوشیارتابوهای دوران پارینه سنگی
• ارسالی صمیمیراضیه ابراهیم زاده؛ فراز و فرود هفتاد سال زندگی سیاسی
• اسدالله جعفریسلام برخروش غیرت محقق
• محمدکاظم وحیدیچنگ و دندان نشان دادن صالح، واکنشی به انزوای کنونی
• نویسنده : مهرالدین مشیدافشای فهرست غاصبان زمین سناریوی دیگری برای به فریب کشیدن افکار عامه وجهانیان
• اسدالله جعفریداستان امر الله صالح، (داستان سگ زرد برادر)شغال است
• نوشتهء الهه افتخاربه من چی گفتن ـ یک خصلت غیرانسانی است
• محمد عالم افتخارافغانستان؛ به رونسانس؛ هم ضرورت دارد و هم لیاقت!
• عطا احمدینخستین ولسوال زن در تاریخ افغانستان شروع بکار نمود
• محمد عالم افتخارشفیع عیار؛و کشف حقیقت قرآن و حدیث در اَبَر لابراتوار افپاک
• عزیزه عنایت مصونیت قضایی سربازان امریکا درافغانستان !
• اسدالله جعفریشهادت هزاره های پاکستان ورسالت هزاره های جهان
• سید احمد ضیا نوریزن و جامعه افغانستان
• میر عبدالواحد ساداتمن شهزاده بودم ، مُلی خور نبودم
• شیرین نظیریزن دردوران ماقبل تاریخ
• عبدالو کیل کوچی میرغیاث الدین خان نجرابی پیرمردی که تاریخ زندهء عصر خود بود
• عزیزه عنایت خشونت روز افــزون دربرابرزنان افغانستان !
• محمد عالم افتخارقاضی القضات افغانستان و «برهان قاطع» مافیای پنجشیر!
• اسدالله جعفریمهاجرت هزاره ها در چهار سوی جهان
• نویسنده: هاکان مسعود نوابیاین یک حقیقت است
• محمد عالم افتخار آیا گوهر اصیل آدمی؛ همان «نفخهء روح خداوندی» است؟!
• سیامک بهارینشریه کودکان مقدمند٬ شماره ۹۹ منتشر شد
• غلام مصطفی بیدارطفل فروشی در افغانستان ویا فشار سیاسی برکرزی
• عبدالو کیل کوچییادی اززنده یاد خلیل الله کوهستانی
• محمد عالم افتخار چه باید کرد؟
• شغنانتراژیدی آمدن دزد وشبخون درخانۀ افغان
• محمد عالم افتخار مقدمه بر: برای اینکه تاریخ؛ لاشهِ «سگ مرده» نشود!؟
• نورجهان اکبر ـ کنشگر حقوق زن افغانستاناز اینکه در برابرت خاموش نبودم، پشیمان نیستم!
• محمد عالم افتخار برای اینکه تاریخ؛ لاشهِ «سگ مرده» نشود!؟
• عبدالحی نزهتشهادت مظلومانهءانیسه خاموشی وسکوت با معنی !
• محمد عالم افتخارفتنه هایی که پیامبر اسلام را به فغان آورده بود؛ چه ها بودند و به چه ها منجر شدند
• محمد عالم افتخارآیا دنیا و بشریت؛ در 21 دسامبر (یکم جدی) نابود خواهد شد؟
• سیامک بهارینشریه کودکان مقدمند
• نصیراحمد ـ مهمنددهم محرم الحرام یا روز عاشورا
• نویسنده : مهرالدین مشیدحسین نه به شیعه تعلق خاص داشت و نه به سنی ، بلکه او از راه روان راستین پیامبر بود
• نوشته : ابوبکر فیض به امید دستیابی بهتر به زندګی تلاش میکنیم
• شیرین نظیری فعال حقوق زن25 نوامبر، روزجهانی محو خشونت علیه زنان
• محمد عالم افتخار تبصره و فراتر از تبصره پیرامون حماسهِ ملاله
• محمد عالم افتخارعمده ترین آسیب مغزی ـ روانی ی سیاسیون و نخبه گان فرهنگی ی افغانستان
• نظرمحمد مطمئن خانه کرائي House For Rent
• به قلم الهه افتخار چیز هایی که از کودک نوزاد خانه مان الهام می گیرم
• محمد عالم افتخار برخورد دانشمندانه و کارستان هیجان انگیز آقای نادر نورزایی
• محمد عالم افتخاراگر بناست؛ بشریت را نجات دهید؛ کودک را نجات دهید!
• عزیزه عنایتفیصلۀ علمای دینی ولایت فاریاب بخاطرمنع دخول هنرمندان مرد،درعروسی هاومحافل زنانه !
• الحاج اسرار خواجهزیستن با كار و خلاقیت و یا زیستن برای مصرف و مصرف برای زیستن
• محمد عالم افتخار طالبان ـ جلادان امپراتوران زمین ـ را بهتر و بیشتر بشناسید!!!
• داکتر سخی اشرف ی سیدکاغذتعدد احزاب تخته خیز سیاسی است نه اجماع ملی
• محب الله الله يارد علم زانګو او بې ((اخباره)) قلموال
• محمد عالم افتخارمسلمانان به برائت گرفتن از کشتن کاران؛ احتیاج تاخیر ناپذیر دارند!
• به قلم الهه افتخارفکر ها در باره بدبختی های زنان و برپایی حکومت قانون
• عنایت الله پویان په یوې ماشومې جلکۍ وسلوال برید
• کارگران بازنشسته ذوب آهن اصفهان رئیسا دزدند، کارگرا بی مزدند
• بصیر دهزادنسل بالنده و ایده های تابنده
• دوکتور سید احمد جهشتبصره ای پیرامون برخی از نوشته های اخیر آقای عالم افتخار و اماـ اگر های بعضی از خواننده گان محترم
• اسدالله جعفریخفاشان دیده ی خورشید بین ندارند(درحاشیه ی نجیبه ها معلم بشریت هستند)
• اسدالله جعفرینجیبه ها معلمان بزرگ بشریت هستند
• محمد عالم افتخارمکث کوتاه بر «پرسش های که بی پاسخ ماندند (نادر نورزایی)»
• عزیزه عنایتحفاظت ازسالمندان بدون اقارب در افغانستان !
• عبدالو کیل کوچی یادی ازافسرپیلوت عبدالواسع کوهستانی
• امان معاشر ، خبرنگار آزادرفتن به حج و نادیدن حقوق مردم
• انجینر محمود صافیبی خندا مملکت «وطن »
• محمد عالم افتخار دمی دیگر با پرسش یا درد «معشوق رحیم» گرامی
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعید افغانی مکثی بر بحث روشنفکران
• حسن پیمانمکث موجز پیرامون برخی دیدگاه های مخالف وموافق نظام مردمسالاری فدرالی درافغانستان
• اسدالله جعفریبمناسبت تقدیم جایزه حقوق بشر به نجیبه وظیفه دوست دختر هزارستان
• اسدالله جعفری(یاد ی از عالِم عامل، حاج شیخ حسن فاضل یکه ولنگی (ره))
• نجم کاويانیواژه‌ها مرز نمی‌شناسند
• تکثیراز جهانگیر محبیزیارت خدا باید از همین جا شروع کرد...
• بقلم نثار احمدکميسيون فرهنگی مجلس يا اتاقکی وابسته به آی. اس . آی ؟
• محمد عالم افتخاریک یاد داشت بسیار ضروری
• سید احمد ضیا نوری صدای رسای که در گلو خفه شد
• فخرزادعلت گسترش بیکاری خونریزی و بیماری در کشور چیست؟
• الحاج امــیــن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«ما مسؤل رفتن مردم به جنت نمی باشیم
• سلیمان کبیر نوری نقد «اثر عالم افتخار» یا تخطئه و نفی و اعدام انسانیت؟؟!
• نویسنده : مهرالدین مشیدبرای تفکیک مجاهدین از غارتگران جهاد به قرائت تازه نیاز است
• ترجمه و افزوده از: ا. م. شیریجوانان و جامعه مدنی
• سلام خاندنوبل د جایزی کاندیده هم په فساد کی ککړه ده
• امین الدین سعیدی - سعید افغانیعوض محمد درگی هم به حق رسید!
• نجیب الله جویا نهم سنبله 1391 مصادف است به بیست نهمین سالگرد شهادت فرزند اصیل نیکپـــــــی برخوردار بزرگ!
• امــیــن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«به پول زکات مسجد ساخته نمیشود!
• سلیمان کبیر نوریموج تازه ای از گنداب ارتجاع سیاه را باید شناخت و جدی گرفت!
• محمد عالم افتخار مدال طلای افغانستان در المپیاد لندن!
• محمد عالم افتخاردمی با «معشوق رحیم» گرامی در باب بود و نبود و چون و چرای گوهر اصیل آدمی
• نوشته کریم پوپل مرگ دارنده ونادار
• حزب کارایران(توفان)تاریخ جوامع تاریخ زندگی مردم و مبارزه طبقاتی است
• حزب کارایرانورزش و نقش آن در جامعهﻯ سوسیالیستی
• سلیمان کبیر نوریشکست سکوتی که دنیا و عرش را به لرزه در میآورد!
• اسدالله جعفرینیاز جامعه ی امروز افغانستان
• عنایت الله پویان از بت شکن تا بت فروش فاصله
• کرایگ هایبرچهل عادت انسانهای موفق
• سیامک بهاریسکوت علامت رضاست!
• سیامک بهاریبيانيه جبهه ملی درمورد افغانها ها و فاشيسم ايرانی
• شباهنگ رادجمهوری اسلامی و افغان‏های مقیم ایران
• برگردان : دکتر اسد محسن زاده« اینجا زود تـر میتـوان مُـرد »
• دکتر خاکسترمن زاینده ام و او ...
• ویدا میرزایی24 نشانه خانواده های خوشبخت
• محمد عالم افتخارنام و تئوری علمی «بوزون» متعلق به دانشمند فیزیکدان هند و شرق است!
• سیدعارف گهریکاوزبیک خلق مثل لری
• مصلح سلجوقیمن ، منم ها
• محمد عالم افتخارکشف «ذرهء خدا»
• عنایت الله پویانتصوف
• اسدالله جعفریمیلاد گل نرگس
• کریم پوپلجنبش کوپراتیفی در افغانستان
• محمد عالم افتخارآیا موفقیت ها در شبیه سازی گیاهی و جانوری؛ میتواند به تولید انسان هایی چون اینشتاین بیانجامد؟
• نویسنده نجیب الله جویاجوانان ومشکلات کنونی شان درجامعه اتنیکی افغانستان
• الحاج امــیـن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«خیر وشر
• نجیب الله جویا اولین سالگرد درگذشت استاد عبدالله نیکپی
• ترجمه : کیوان شفیعی یکی ازراهکارهای این حمایت،مبارزه برای لغومجازات اعدام است
• محمد عالم افتخارگوهر اصیل آدمی؛ چگونه کشف شد و چه پیامد هایی به دنبال خواهد داشت؟ - گفتار چهارم
• تتبع ونگارش :الحاج امـیـن الـدیــن» سعـیـدی ــ سعید افـغــانی«در دیـن مقـدس اسلام هرروز، روز مادر است!
• قیوم بشیرمسئلهء اعدام و سیاست یک بام و دو هوا
• محمد عالم افتخارگوهر اصیل آدمی چگونه کشف شد و چه پیامد هایی به دنبال خواهد داشت؟ گفتار سوم
• محمداسحاق فیاضمهاجران افغان، تحمل فشارها و سختی های آوارگی
• حقــــــــ(شـــمس الحـــق)ـــــــانیحفـــظ محیــــط زیســـت در خــــرابه هــــای بهســــود
• نصرت شادباکرههای سرخ آنارشیسم
• فضل الرحیم رحیم خبرنگار آزادمسموم کردن شاگردان مکتب بخشی از پلانهای است برای تداوام زندگی مردم ما در سیاه روزی و بدبختی
• محمد عالم افتخارهمذاتی های سرسام آور بشر با سایر جانداران؛ و همه به زیان!
• الحاج امین الدین « سعـیـدی- سعید افغانی »زن مراسم تعزیه داري و جـنازه
• بقلم : ديده بانتهاجم يک « رسانه ء وابسته » به خانم های وکيل پارلمان !
• محمد عالم افتخار گوهر اصیل آدمی؛ چگونه کشف شد و چه پیامد هایی به دنبال خواهد داشت؟
• عبدالسلام (ضعيف)د يوه افغان په توګه
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعیدافغانی مکثی کوتاه بربعضی جوانب دزدي ها درکابل بانک
• ولی محمد «نورزی»ژړااوخندا؛
• امــیـــن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«چشم چرانی
• نوشته کریم پوپلوضیعت معیشت در افغانستان
• شیرین نظیری نگرانی زنان افغانستان
• اشرف فروغاما من؟
• امــیــن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«لیلام وسایل کار شیطان
• نو شته نذ یر ظفرمادر : ملائکهء در زمین
• رجنی کمارپرانترس مادر
• نصرت شادزنان شورشگر ، - از پطروگراد تا شیکاگو
• حسن پیماننوروزمیراث نخستین امپراتوری دهقان برزمین است قسمت(7)
• سیامک ستودهروز جهانی کارگر و وظیفه واقعی ما
• نگارش : خسروصادقی بروجنیمفهوم واقعی طبقه کارگر
• عزیزه عنایت اول می, روز همبستگی کارگران جهان !
• عبدالو کیل کوچیجنبش جهانی کار گری وباز تاب آن در افغانستان
• حسن پیماننوروزمیراث نخستین امپراتوری دهقان برزمین است قسمت -6
• شباهنگ رادروز جهانی کارگر، اوّل ماه مه، مظهر پایداری و اتحاد!
• انجینرمحمود صا فیاول می جشن همبسته گی کارگران و زحمتکشان جهان
• ع . باغبانتسلسل جنایات دشمنان علم ومعارف با پیروی ازمکتب حسن امیری ادامه دارد
• حزب کارایران(توفان)فرخنده باد اول ماه مه بشارت دهنده بهاررهائی بشریت
• عزیزه عنایت بررسی وضیعیت حقوق زنان درافغانستان !
• حسن پیماننوروزمیراث نخستین امپراتوری دهقان برزمین است قسمت-(5)-ر
• نظرمحمد مطمئند کابل ښاري ځوانان د افغاني کلتور استازيتوب نه کوي
• اسدالله جعفریداغ هجران فاطمه (س) وشهیدان هزاره بررخسار خورشید است
• دګروال عنایت الله پویان ګریز
• حسن پیماننوروزمیراث نخستین امپراطوری دهقان برزمین است قسمت(4)
• ترجمه توسط حمید محویباز نمائی جنسیت و سادیسم فرهنگی
• اسدالله جعفریچراتاریخ هزاره با خون رقم می خورد؟
• نجیب الله جویاباید جاویدان ماند
• دوکتور علوم جلال بايانیتيکه دارن اسلام ســـــلفی و ديوبندی
• الهه افتخاراگر با مغز سر و مغز استخوان خود رنسانس نکنیم؟؟
• نوشته نذیزظفرساعتی با همه
• حسن پیماننوروز میراث عنعنوی نخستین امپراتوری دهقان برزمین است
• نگارش : شیده رخ فروزتداوم شکنجه ومرگ خاموش کودکان درایران
• حرفهای بر یک خبر تلخفضل الرحیم رحیم خبرنگارآزاد
• حسن پیماننوروزمیراث عنعنوی نخستین امپراتوری دهقانبرزمین است قسمت-2
• حسن پیماننوروزمیراث باستانی امپراتوری دهقان برزمین است
• عبد الرحمن ابراهيم خيلد ميرويس جان په ځواب کې د کرزي ليک
• عبدالو کیل کوچیسال نو تان مبارک باد
• سید احمد ضیا نورینوروز فرازمند مبارک باد
• الماس فرضی (صمد)نگاهی به وضعیت زنان افغانستان
• انجینر محمود صافید ۱۳۹۱ نوی کال ،نوی سپرلی ،او نوی هیلی
• اسدالله جعفریرسالت ناتمام پدرمزاری
• حسن پیمانخشم انقلابی زنان ومادران
• دوکتور صلاح الدین سعیدی – سعید افغاني مجبوریت های محترم ح. کرزی و تحفـﮥ ۸ مارچ وی
• نوال سعداویما هرگز امید را از دست نخواهیم داد!
• ب. الف. بزرگمهرزن در آیینه ی تاریخ
• زلیخا پوپلهشتم مارچ مبارکت باد
• حزب کار ایران سمت درست مبارزه زنان برای تحقق حقوق دموکراتیک آنها
• نویسنده: حمیرا ثاقبنقدی بر مصوبه شورای علمای افغانستان در مورد زنان
• فرامرز دادرس تاریخچه هشتم مارس،روز جهانی زن
• انجینر محمود صافید ما رچ اتمه ،افغانی ښځی، اواجتماعی عدالت
• جلال پیروزاگر میدانی که مادری !
• نگارش : خسرو صادقی بروجنیزن؛ درجستجویِ رهايي
• محمد عارف عرفان هشتم مارچ گذرگاهی بسوی آزادی زنان جهان
• صالحه رشیدیزن موجود بهشتی
• سهیلا اصغري وردک(نظیمي)ولې مو په لوی لاس خپل نیم وجود له کاره غورځولی؟
• نوشته کریم پوپلقصه ملنگ در لباس پلنگ
• عبدالو کیل کوچیچرا فقط هشتم مارچ
• سلیمان راوش درسرزمین ما پنجم ماه حوت (اسفند ماه) روز زن یا مادر بوده است
• علی رستمی زن درائینه تاریخ
• تتبع و نگارش: رستم پیمانمجموعه حقوق زن – قسمت چهاردهم
• نویسنده: دکتور شهیر نثارییک نهال ، یک نَفَس
• محمد همایون سرخابیدکتر محمد صادق برنا به جاودانه گی پیوست
• محمد حریف (حریف )جايگاه و نقش زن معاصر افغان !
• انجنیرعبدالقادرمسعوداستاد دوکتورمحمد سعید(سعید افغاني)د پوهې، علم او ادب د پیاوړي قلم خاوند
• لیکونکې : محمد رحیم « یوسفي »د ارواښاد مولانا ډاکتر محمد سعید « سعید افغاني » د کار او جدو جهد په باب زما دسترګو لیدلې حالات
• تتبع و نگارش از ع. بصیر دهزادحقوق طفل
• نبی حیدری معلم ازکلوخ آتش میپرد
• ولی محمد نورزی دکابل خلک دواوري او یخني د ستونځو په منځ کي
• تتبع و نگارش: رستم پیمانمجموعه حقوق زن – قسمت دهم
• نصیراحمد – مهمندکوتاه سخنانی بمناسبت ‎بزرګداشت میلاد مسعود وسیرت پیغمبرجلیل القدر«ص»
• سلیمان کبیر نوریذلیل سازی مردم افغانستان با ریش و ریشخند
• الحاج امــیــن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«انـســـان بی ایـــــمان
• تتبع و نگارش: رستم پیمانمجموعه حقوق زن – قسمت دهم
• شیرین نظیریپیشینه چادری در افغانستان
• تتبع و نگارش: رستم پیمانمجموعه حقوق زن – قسمت هشتم
• محمد اسحاق فیاضحق ارث زن، قربانی باورهای سنتی جامعه
• تتبع و نگارش: رستم پیمانمجموعه حقوق زن – قسمت هفتم
• سیدجواد( سیغانی )سیمای حسن امیری سیغانی درآئینۀ تاریخ
• ب. الف. بزرگمهر تن فروشی، کارگری نیست!
• گزارشگر: فاروق ثوابشگوفه یی که پرپر شد
• محمد اسحاق فیاضزن، خشونت و رنجی بی پایان در جامعه افغانی
• تتبع و نگارش: رستم پیمانمجموعه حقوق زن – قسمت ششم
• البرز- پلخمریپا سخ به جعلیات ودروغ های سادات ستیزانه
• صالحه رشیدیسال نوعیسوی متصادف با مرگ مادر
• سید احمد ضیا نوریجنایت فجیع و هولناک
• ن . دروازیوطن فروشی ، برای برخی ها ، افتخار است !
• تتبع و نگارش: رستم پیمانمجموعه حقوق زن – قسمت پنجم
• اسدالله جعفريبابه علي يار، بايد بوداي ديگر باشد
• کاوه هامونیبیرون راندن نا جوانمردانه و غیر انسانی شهروندان افغانی
• تتبع و نگارش: رستم پیمانمجموعه حقوق زن – قسمت چهارم
• تتبع و نگارش: رستم پیمانمجموعه حقوق زن – قسمت سوم
• Najibullah Joyaوالدین چگونه به تفاوت ها و ویژگی های فرزندان خود پی ببرد!
• تتبع و نگارش: رستم پيمانمجموعه حقوق زن – قسمت اول
• اسدالله جعفريخون امام حسين درجان خلق هزاره افغانستان جاريست
• مولانا عبدالکبیر فرخاریخجسته روز ولادت زن نامدار کشور ، دوکتورس اناهیتا راتبزاد مبارک باد!
• سهیلا دهماسیباز هم درباره جنبش زنان !
• دیپلوم انجنیر نورضیاء فرینهشتاد سال زندگی افتخار آمیز
• نجیبه آرشزنان و کنفرانس « بن دوم»
• سلیمان کبیر نوریشاد باش هشتاد سالگی و سرشک تلخ
• صالحه رشیدیشیطان کی است ؟
• نویسنده : مهرالدین مشیدتبعیدیان تاریخ حماسه آفرینان و قهرمانان واقعی تاریخ هستند
• برگردان ناهيد جعفرپوربخاطر زن بودن بقتل رسيدند
• ناهيد جعفرپور خشونت عليه زنان در کشورهای خاورميانه
• نوشته : اسد محسن زادهبه جوانان بیندیشیم
• تهيه و تنظيم: آزاده ارفعاستثمار بی رحمانه زنان کارگر برای انحصارات معروف مد در دنيا!
• شباهنگ رادفقر فزاینده در امریکا
• عنایت الله پویانشاهد جرمی
• اکرم پدرام‌نیانمایش ناگوار فمنیسم نولیبرال ایران
• برگردان باخیش سببیاز پان ترکیسم تا نژادپرستی (2) (بخش آخر)
• نورمحمد غفوریشخصی ګټې، ګروپي ګټې او عامې ملی ګټې
• سید احمد ضیا نوریخجسته باد عید سعید قربان
• برگردان باخیش سببیاز پان ترکیسم تا نژادپرستی (1)
• داکترآرینسیاست اجتماعی بخش چهارم
• نوشته : اسد محسن زاده به جوانان بیندیشیم
• برگردان میم حجریجبهه متحد اعتراض بر ضد جنگ و اشغال
• سید احمد ضیا نوریخشونت
• ترجمه توسط حمید محویپایان مالکیت خویشتن
• نویسنده : مهرالدین مشید این گونه حادثه آفرینی ها بحران زدا نه؛ بلکه بحران آفرین هستند
• به قلم الهه افتخاربعضی های ما در عصر «جاهلیت» پیش از اسلام زندگی میکنیم !
• الف - محشور سونامیی که پس از ویرانگری نمایان میگردد
• محمد اسحاق فیاضو بازهم روایتی از کوکنار و مواد افیونی!
• عزیزه عنایت مادری در وادی مرگ و زندگی !
• ولی محمد نورزیسیمین بارکزی د مرګ او ژوند په منځ کي
• ترجمه رویا صحراییزنان و قوانین قدیم و جدید ترکیه
• برگردان میم حجریوضع کنونی زنان افغانستان (2) (بخش آخر)
• عدالتحرامزاده‌های «تی‌پارتی»
• بهرام رحمانیطرح حکومت اسلامی برای اخراج صدها هزار افغان از ایران!
• فریده ثابتیکار کودکان
• برگردان میم حجریوضع کنونی زنان افغانستان (1)
• کریم پوپلمعادن فروشان قرن بیست ویک
• نگارنده : زلمی رزمیاینجا کابل است
• لیکوال متفاعد ډګروال پویان سپینې خبرې او اترې
• اسدالله جعفریکشته شدن آقای برهان الدین ربانی وبار مکافات عمل
• د مولانا دوکتور محمد سعید « سعید افغاني » لیکنهزړګیه !
• رسول پويانانگيزه های جنبش و شورشگری در هرات
• حسیب شریفیتطبیق 24 پروژه‏ی مختلف برای کمک به زنان تخار
• محمد اسحاق فیاضبنادرآبی، پاشنه آشیل فشارهای سیاسی برافغانستان
• کودکان کار طول عمر نرمالی ندارند
• ترجمه بهرام قدیمیچه آموختیم؟ دنیای جدید کار
• ترجمه آزاده ارفع لباس های کثيف!
• محمدالله نصرتویژگی های مراحل رشد درکودکان
• ترجمه توسط حمید محویطبقۀ کارگر در اروپا و ایالات متحده، راست، چپ و خنثی
• نوشته از ع . بصیر دهزادبحثی در مورد عوامل تمائلات رادیکالیزم و جرائم جنائی در میان جوانان افغان
• سید احمد ضیا نوری سالروز خاموشی شهید سید حامد نوری
• رستم پیماناختلاف در حلول ماه رمضان و شوال؛ و سرنوشت وحدت ملی و اسلامی ما!
• سید احمد ضیا نوریعیدانه
• سلیمان کبیر نوری زند گینامه ی دلچسپ و الهامبخش محمد عالم افتخار
• برگردان میم حجریکار زنان و سیاست کمونیستی زنان (7)
• عزیزه عنایت افطاریه یا سفرهء بینوایان !
• نصیراحمد «مهمند » زبان ملی پښتوونقش واهمیت آن درتفاهم ووحدت ملی
• امیــن الــدین « سعـیـدی- سعید افغانی »روزۀ مسافـر
• برگردان میم حجری کار زنان و سیاست کمونیستی زنان (6)
• برگردان میم حجریکار زنان و سیاست کمونیستی زنان (5)
• برگردان میم حجریکار زنان و سیاست کمونیستی زنان (4)
• برگردان میم حجریکار زنان و سیاست کمونیستی زنان (3)
• سلیمان راوشماه رمضان خلاف حقیقت ماه قرآن خوانده شده است
• امین الدین « سعـیـدی-سعید افغانی »قبول وصحت اعمال با نیت است
• الهه افتخارظالمان و منافقان ؛ « خدا داده گان» نیستند!
• برگردان شین میم شینراندمان کار
• برگردان شین میم شینروند کار
• برگردان میم حجریدولت، انحصارات، امپریالیسم (3)
• برگردان میم حجریکار زنان و سیاست کمونیستی زنان (2)
• محمدالله نصرتماه مبارک رمضان و فواید آن
• برگردان میم حجریکار زنان و سیاست کمونیستی زنان (1)
• عبدالو کیل کوچی استقلال وآزادی
• امین الدین « سعـیـدی-سعید افغانی »حکم آذان برای افطار دررمضان
• امین الدین « سعـیـدی-سعید افغانی »روزه بدو ن نماز
• پژوهشی کوتاه از دُکتر خلیل ودادحقایق تلخ و نگران کننده از زندگی مهاجران در هُلند
• سهیلا وحدتی سند بین المللی درباره کودکان سرباز و مسئولیت دولت ها
• شیرین نظیریمبارزه با خیابان آزاری
• برگردان میم حجریرهائی زنان در کنار کارگران (4) (بخش آخر)
• مترجم: بابک پاکزاد قانون زنان را به حاشیه می راند
• تتبع ونگارش: امین الدین « سعـیـدی – سعيد افغانی مــاه رمضــــان مـــاه تـقــوای
• ډاکتر سيد نصير احمدبي بي حاجي ډاکتره عاقله حکمت چې ما پېژندله
• محمد یوسف هیواددوست د یو غوره پښتو ټلویزیون د خپرونو اړتیا
• نصیراحمد -- مهمند ماه صیام
• دکتر بیژن بارانعشق اول و آخر فروغ فرخزاد
• حسینه روفی جهان شیفتۀ چشمانش شد که در آن راز های ویرانی یک سرزمین نهفته است
• برگردان میم حجریرهائی زنان در کنار کارگران (3)
• نگارش: فریده ثابتیجنگ و زنان
• برگردان میم حجریرهائی زنان در کنار کارگران (2)
• Alaha AhrarNurture your Love for your Country
• برگردان میم حجریرهائی زنان در کنار پرولتاریا (1)
• د. صلاح الدین سعیدی تعصب از نظر دین مبین اسلام
• بهمن شفیقاز عروسی خوبان و سهم عدالت برای محرومان
• امين الدين(سعيدى –سعید افغانی ) نـكاح در اسلام
• برگردان و توضیح: ا. م. شیرینیمی از پناهندگان جهان را فراریان جنگهای آمریکا تشکیل می دهند
• محمد جوادی احمدینيم نگاهي به زندگي عالم سپيده بر دوش آيت الله تقدسي (رحمت الله عليه)
• نوشته حفیظ الله حبیبیآسیب شناسی مطبوعات زرد
• میرعبدالواحد ساداتیاد و خاطرات زنده یاد فرید مرید را گرامی میداریم
• نصیراحمد ــ مهمنداعتیاد وانحراف جوانان وعوامل آن
• مترجم: بابک پاکزاد هفت گام برای حل مساله بحران غذا
• نگارش: غلام رضا بقاییزندان و تأثیر آن بر رشد کودکان!
• نوشته کریم پوپل تاریخ اتحادیه‌های صنفی افغانستان
• ولی محمد نورزی د آریا نا (بیات)د تلویزیون ځیني خپروني د افغانانو په ګټه نه دې
• سیامک بهارینشریه کودکان مقدمند
• امین الدین «سعیدی - سعید افغانی»بدعت بدعت است، حسنه ندارد
• نصیراحمد -- مهنمدمطبوعات یاآیینه تمام نمای جامعه
• محمد اسحاق فیاضمواد مخدر؛ درآمد تضمینی، اشتغال سه میلیونی و مبارزه دشوار
• جلال پیروزرسانه های لگام گسیخته - وآیندهء ملت !
• عبدالحسیب شریفیخشونت علیه زنان در تخار کاهش یافته است
• الف.آناهیتازنان وجنبش آنان درمقابل دوگزینه
• نصیراحمد ــ مهمند دموردستاینی او ویاړ په خاطر
• برگردان میم حجریزن در کشورهای سوسیالیستی (1)
• نصیراحمد-- مهمندافغانهاوفرهنګ وکلتور بیګانګان
• سوسن بهارهم­بسته و پیوسته، هم­صدا و هم­گام، نه به کار کودک، آری به حق کودکی!
• برگردان میم حجریفرهنگ کوچک ایمانسیپاسیون زنان (7) (بخش پایانی)
• مهران فرجی۴۰۰ هزار کودک افغانی در تهران
• برگردان میم حجریفرهنگ کوچک ایمانسیپاسیون زنان (6)
• نگارش: م.آذرآیا مبارزه برای لغوِ کارکودک،بخشی ازمبارزه طبقاتی نیست؟
• برگردان میم حجریفرهنگ کوچک ایمانسیپاسیون زنان (5)
• عبدالحسیب شریفی وضعیت زندانیان تخار نگران کننده است
• برگردان میم حجریفرهنگ کوچک ایمانسیپاسیون زنان (4)
• نوشته : برهان الدین « سعیدی » ورزش رزمی تکواندو در افغانستان
• برگردان میم حجریفرهنگ کوچک ایمانسیپاسیون زنان (3)
• برگردان میم حجریفرهنگ کوچک ایمانسیپاسیون زنان (2)
• نگارش: سوسن بهارممنوعیت کارکودک
• مصاحبه کننده: نجیبه آرشزنی با اسطوره فداکاری
• امــیـن الـدیـــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«مـقــام – مــادر
• امــیـن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«زنان شما گشتزار شما انـــــد؟
• برگردان میم حجریفمینیسم مارکسیستی (4)
• برگردان میم حجریطبقه و جنسیت به مثابه ابعاد حاکمیت کاپیتالیستی (4) (بخش پایانی)
• داکترآریندرباره سیاست اجتماعی
• برگردان میم حجریفمینیسم مارکسیستی (3)
• محمدنبی عظیمی سازمان نظامی ومسأله انظباط و مورال رزمی
• برگردان میم حجریطبقه و جنسیت به مثابه ابعاد حاکمیت کاپیتالیستی (3)
• نوشتهء دکتور فرید طهماساسد میوند مُرد؟
• رستمیروزجهانی کارگران گرامی باد!
• برگردان میم حجریفمینیسم مارکسیستی (2)
• برگردان میم حجریطبقه و جنسیت به مثابه ابعاد حاکمیت کاپیتالیستی (2)
• برگردان میم حجریفمینیسم مارکسیستی (1)
• برگردان میم حجریطبقه و جنسیت به مثابه ابعاد حاکمیت کاپیتالیستی (1)
• محمد اسحاق فیاضافغانستان، بحران بیش از هفت میلیون انسان گرسنه
• ماریا دارو تاریخ شهادت میدهد
• برگردان میم حجریگرسنگی تقصیر گرسنگان ست!
• محمد اسحاق فیاضافغانستان در تحولات اجتماعی و اقتصادی سال گذشته
• محمد عالم افتخار معجزهء ریاضی ؛ یا جادو گریی پر فاجعه با قرآن !؟
• امــیـن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«قرآن کریم را نه ببوسید ونه بسوزانید بلکه مطابق حکـم آن عمل کنید!
• عبدالحسيب شريفيمعلولين را با القاب زشت آزرده نسازيد!
• نوشتهء آموتخنیک ، ملاء وتکرار تاریخ
• سلیمان راوشسیزده بدر
• سلطان علی کشتمندنوروز را گرامی بداریم وسال نوخوش برای همه آرزو نماییم
• آصفه صبا گویید به نوروز که امسال نیاید
• دکتر حمیدالله مفیدجشن نوروز راهش را از میان سده ها می یابد
• نجم کاويانی نوروز، جشن جهانی
• سلیمان راوشنوروز
• ل . کریمی استالفیدعا کنیم ، بهار بی غبار برگردد !.
• رحمت اله روان نوي ۱۳۹۰ کال دافغانانو ترمنځ دنفرت اوکینی ځخه لیری کال غواړم
• رستم پیمانآیا سُونامی جاپان ناشی از تقصیر رُبات ها است؟
• نجیبه آرشنوروز فراتر از تاریخ است
• نویسنده فرامرز دادرس نوروز جشن باستانی ،هیچ پیوندی با اسلام ندارد
• عبدالو کیل کوچی بهار انتظار
• محمــــدالله نصــرتمراسم جشن باستانی نوروز در افغانستان وبدخشان
• دکتور شهیر نثاریبیایید مقدم بهار را به فال نیک بگیریم
• ولی محمد نورزی نوی کال نوی ورځ او نوي پسر لي
• اسدالله جعفریتا خود زنان به مقام مرجعیت علمی و دینی نرسند، سخن گفتن از حق زن دروغ ترین سخن ها است
• نجیبه آرشبه استقبال ازمارش زنان رزمنده ی شهر کابل
• داکترآریندرباره سیاست اجتماعی
• سوسن دادرسآتش حلال و آتش حرام
• دکتر بیژن بارانعشق زن در قرن 20م خاور میانه
• عزیز آریانفرگلی برفت که ناید به صد بهار دگر
• محمد همایون سرخابی فرخنده باد هشتم مارچ روز همبستگی بین المللی زن
• عبدالوکیل کوچیهشتم مارچ تا ریخ همبستگی ومبارزه
• ارسالی ج.پآيا 8 مارچ جشن است يا ادامه ای مبارزه دادخواهانه؟
• ډاکتر سيد نصير احمدډاکتر همايون کامران چې ما پېژانده
• کریمه کشتمندهشتم مارچ، روز جهانی زنان خجسته باد!
• شیرین نظیریصدمین سالگرد هشت مارچ به همه خواهران عزیزمبارک باد
• شیرین نظیری تاریخچه جنبش زنان در افغانستان
• نجیبه آرشصدمین سال هشتم مارچ
• عزیزه عنایت به استقبال از روز بین المللی زن
• فرستنده – جلال پیروز غمشریکی بازن افغان
• سید زبیر واعظیصــــــــدیقه و خیـــــــــــام
• لیکونکي : مولانا دکتور محمد سعید « سعید افغاني »د بشر سعادت په څه کی دی ؟
• نویسنده : ماریا دارو سنگسار انسانیت
• سید ضیأالدین «قطبی»خـــــــــــــانه وخـــــــــانـــــــواده
• نوشـتهً : انجنیـر خلیـل الله روًوفـیفرهیخته مردی ازتبارفرهنگ دیگردرمیان ما نیست
• الهه افتخاردزد هم میگوید خدا و کاروان هم
• اسدالله جعفریسیدعبدالقیوم سجادی، سنی شدتارئیس مجلس شود!!
• ډاکتر لمرافغانستان نه د وېشنې بلکې د ورکېدنې په درشل کې
• نوشته سید ضیأالدین قطبیسخنان آموزنده
• تهیه و ترتیب توسط محمدالله نصرتمراحل عشق وعاشقی از دید دانشمندان
• نوشته از: الهه افتخارپسمانی ما از نادانی ماست
• دوکتور صلاح الدین سعیدی - سعید افغانی چرا علماء متفق رأی وهمنظر نیستـند؟
• سلام خان افغاني کډوال په داخل اوخارج کی د مصيبتونو سره مخامخ دي!
• تهیه و ترتیب توسط محمدالله نصرتازدواج های اجباری و عوامل آن
• نوشته : امین الدین ( سعیدی- سعيد افغانی )از فقر به الله پناه میبریم
• عبدالو کیل کوچی پناهندگی حق است یا تحفه
• سرلوڅ مرادزی پښتانه او په کور دننه دوه لويي ستونځې
• نوشته : دکتر اسد محسن زادهدژ و انسان
• ګزارش : خالدهادي حیدري د هندپه جیلونوکي دافغان بندیانوکرږي به څوک واوري؟
• انجنیر نسرین منصورافزایش خشونت های سیاسی و دولتی علیه زنان
• عزیزه عنایت نوعی از خشونت دربرابرزنان
• نگارش از ع بصیر دهزادتوضحی بر خشونت و خشونت فامیلی
• عبدالو کیل کوچیکودکان آسیب پذیر ترین قشر جامعه
• نــوشـتـه از:مصلح صــيــغــه ويــابــه اصطلاح ازدواج مـــؤقـــت
• بیژن بارانیادها- دکتر غلامحسین ساعدی
• عبدالو کیل کوچی عید قربان در ماتم قربانیان بیگناه میگذرد
• الف - میم انسانی که باید میبود
• اسدالله جعفریاسلام از “شرت» داشتن«خر»ها تا فوتبال بازی زنان
• ج- پ – س مرا ببخش
• ج – پ – س زمانه
• عزیزه عنا یت مـوثـریـت جـوانـان در اجتماع
• سید احمد ضیا نوریشهید سید حامد ( نوری) مردی بر فراز قله های دانش و فهم
• نوشته : شغنان « احــدزاده »توصیۀ یک دختر افغان به گردانندگان سازمان ملل بمناسبت شصت وپنجمین جلسۀ عمومی ملل متحد !
• نوشته : دکتر اسد محسن زادهزبان جنگ و دود آتــش *
• بچه بازی یا لوط در اسلامامین الدین سعـیـدی
• انجنیر محمد عبید شاغاسینقش جوانان در سیاست
• محمد امین بخشی کودکان میهنم از شیرخوارگی؛ معتاد به مواد مخدر میشوند + فلم
• داکتر محمد سعید « سعید افغاني » لیکنهراتلونکې دنیا
• نگارنده : زلمی رزمیدلم تنگ شده
• نوشته نذیر ظفرمسلمان بینی برید و کافر بینی ساخت
• انجیلا هاشم هدایتتقاضا و آرزوی کمک
• انجنیـر خلیـل الله روًوفـی مردیکه سرافراز زیست وسرافراز به ابدیت پیوست
• د داکتر محمد سعید « سعید افغاني » لیکنهد پردی؛ آخوا او دی خوا
• نویسنده : ل . کریمی استالفی رجم انسان و تاریخ ، از یهودیت تا افغانیت !
• عبدالو کیل کوچی ورزش مایه تندرستی ، دوستی و بهترین گزینه همبسته گیست
• نوشتۀ: شهاب الدین سرمندحزب واحد وجوانان
• نوشته: جیران پیله وریآسیب های جسمانی کاربه روی کودک
• عبدالاحد برين مهرقرآن نمي سوزد
• تهیه کننده : امین الدین سعیدی – سعید افغانیازدواج مرد آلمانی با پشک
• صور اسرافیلابتذال در برخی برنامه های تلویزیون تا چه وقت ادامه پیدا خواهد کرد؟
• قاضی دادگر کتابخانه ای در یک سطر!!
• نوشته : دوکتور محمد سعید « سعید افغانی »طبیب بگو مرض من چه و چاره ام چیست ؟« قسمت هشتم »
• نوشته نذیر ظفرجواب تائییدی
• سيد عليشاهسخن مختصردرباره ًقتل فجيع سيدحامدنوری
• سید احمد ضیا نوری شهادت جانگداز فرزند برومند و با رسالت، پارهء تنم سید حامد ( نوری)
• امین الدین « سعـیـدی- سعید افغانی »قــرآن ما از سوزانــدن نــیـــست
• م۔ا۔كرگرټولنپوهنيز - كلتوري بحث
• نوشته نذیر ظفرعید
• نوشته : دوکتور محمد سعید « سعید افغانی »طبیب بگو مرض من چه و چاره ام چیست ؟« قسمت هفتم »
• د دوکتور محمد سعید « سعید افغاني » لیکنهکاشکې !
• امیرخان جوینده صبروشکیباََیی
• م۔ا۔كرگر ملا دروحانيت اوجومات نه په جلا تله كې
• عبید الله شیوه کیرادیوی آتش
• سیامکفیلم مستند همجنس بازی در افغانستان
• اسدالله جعفری درس های امام حسن برای جامعه ی هزاره
• نوشته : دوکتور محمد سعید « سعید افغانی »طبیب بگو مرض من چه و چاره ام چیست ؟« قسمت ششم »
• نوشتهء خلیل ودادماما بهتر از کاکا بود
• نوشته : دوکتور محمد سعید « سعید افغانی »طبیب بگو مرض من چه و چاره ام چیست ؟« قسمت پنجم »
• نوشته : دوکتور محمد سعید « سعید افغانی »طبیب بگو مرض من چه و چاره ام چیست ؟« قسمت چهارم »
• کاکوجان نیازی تاسیس اتحادیه ی بین المللی مهاجرین در مسکو گامی به سوی اتحاد افغانهای بیرون از مرز افغانستان
• انجیلا هاشم هدایت حقوق زن و خانمان فراموش شده معیوب افغان
• فرانک مجیدیعایشه: چهره‌ی یک زن، قربانی طالبان بی فرهنگ
• نوشته : دوکتور محمد سعید « سعید افغانی » طبیب بگو مرض من چه و چاره ام چیست ؟« قسمت سوم »
• الف - محشور بیاد فرید مریدی که نامراد شد
• انجیلا هاشم هدایت معیوبین و معلولین فراموش شده افغان در کنفرانس کابل
• داکتر خاکسترحکم ثانی با رزاق مامون
• نوشته : دوکتور محمد سعید « سعید افغانی » طبیب بگو مرض من چه و چاره ام چیست ؟« قسمت دوم »
• فضل الحق( ملکزاده)چرا آب بحر شور است ؟
• تتبع و نگارش : برهان الدین « سعیدی »خانم رابعه « العدویه » اولیـن زن صوفی
• عزیزه عنایت زنـــان د ر بــرا بـــر بی عــدا لتــی هـــا !
• دکتور محمد سعید « سعید افغانی »طبیب بگو مرض من چه و چاره ام چیست ؟
• حمیدالله حمیدفقدان قوه درک و تفکر اجتماعی
• ویدا میرزایی نگاه اجمالی به روان شناسی کودک
• ویدا میرزایی سخن آموزی در کودکان
• ا.م.احمدیمیگویند مسوولین تعدادی ازرسانه ها سواد کافی ندارند!
• ارسالی انیسه وطنیارمولانا ,,, كیمیای مراقبه
• سارینا پیکرمبارزه براي رفع ستم و نابرابري از زنان، مبارزه براي تقويت صفوف كارگران است
• عبدالوکیل کوچی یک نظر خیر خواهانه ودلسوزانه
• محمد الله وطندوستدر اندوه نبود یک استاد،یک همسنگر و یک همکار
• د دکتور محمد سعید « سعید افغاني » لیکنهد واقعي ملي رهبر هڅې او هیلې !
• شهاب الدین سرمند مادر روزت مبارک
• نوشته ی:چریک فرهنگییکی بگو، چند تا بشنو!
• علی فرماندهلغو مجازات اعدام:مانیفست سیاسی یا مانیفست انسانی؟
• محمد همایون سرخابی مرور کوتاهی به زندگی سیاسی دوکتور برنا آصفی بنیان گذار صحت روان نوین افغانستان
• عبدالوکیل کوچیمروری بروضعیت کودکان درافغانستان
• نوشته نذیرظفر بارش درزندان
• عبدالرحیم احمد پروانیبی دقتی در تهیه گزارش ها نه تنها سوال برانگیز که فاجعه بار است
• داکتر و.خاکسترجواهر مکنون
• صالحه رشیدیدوستان عزیز! روز مادر است
• نوشته از: ع. بصیر دهزاد معضله پناهجویان افغان در هالند و تابوی 1-اف (1-F)
• سید احسان» واعظی«مادر مهربانم
• شهاب الدین سرمند مادریعنی فرشته آسمانی
• صباحروزخجسته مادرمبارکباد !
• انجینر محمود صافی د مور ورځ
• په ایران کې افغاني مهاجرین، اعدام او په افعانستان کې ایراني مهاجرینلیکوال : کوشان ساپی
• عبدالوکیل کوچی فرخنده باد روز مادر
• حکمیمور جا نی
• نگارنده : فضل الحق ملک زادهبهترین روز برای مردن !
• عبدالو کیل کوچی تامین حقوق کارگر، تجلیل از روز کارگر است
• الف – محشور اول می : دریچه ای بسوی روشنایی
• تا بــــــش ومـــــن بهــــــار را دوســـــت میدارم...
• نگارنده:زلمی رزمیعلیه اعدام هموطنان خویش درایران بپاخزیم
• هوشنگ معین زاده استاد شجاع الدین شفا، پدر حرکت روشنگری عصر کنونی ایران رخت از جهان بر کَِند و به جاودانگی پیوست
• اسدالله جعفریغروب خورشید بام جهان،بامیان
• محمد اسحاق فیاضفقر و بیکاری بزرگ ترین چالش اجتماعی مردم افغانستان
• اسدالله جعفریدرسوگ عالم آل رسول (آیت الله رضوانی یکاولنگی)
• نوشته : انجنیر صدیق قیام حوادث طبیعی ، کثرت نفوس و بلند منزل های کابل
• محمد امین بخشی نقش رسانه ها در ایجاد نفاق و شقا ق
• صالحه رشیدیعصر طلایی تاریکی
• سلیمان راوش سیزده بدر
• نوشته : انجنیرعبدالقادر مسعوداحمــد غــوث زلــمی :بهار نــو ، سال نـو و نوروز آزادی برایت نیک و مبارک بـاد
• میهن فدا - محشور گوش به آواز پای بهار
• صباحبهاردلنشين وخوشبختي همقرين باد
• زلمی رزمینوروز باستان این یادگار کهن را گرامی میداریم
• انجینر محمود صافیجشن نوروز سال 1389
• محمدالله نصرتنوروز
• محمدنبی عظیمیبه یاد آن رزم آور ازدست رفته
• امان معاشر نامۀ مـادر داغــدیـده
• سلیمان راوشچهارشنبه سوری یا پیشوازینه گل سوریی جشن نوروزی
• عزیزه عنایت نوروز با ستــــا ن
• اسدالله جعفریمزاری برای آرمان های بزرگ شهید شد
• اسدالله جعفریپرستو ای پیامبر بهار
• اسماعیل محشور وای ! اگر زن ، خود نجنبد ؟
• الف -- میهن فدا ښځه د ناوړو دودونو په لومو کی
• سيد احسان واعظیسیمای زن در اسطوره و تاریخ آریايی
• محمد ا صغر ( عبا دی ) بمنا سبت روززن !!!
• انجینر محمود صافیمبارزه به خاطر تساوی حقوق مدنی و اجتماعی زنان افغان در افغانستان
• ل . کریمی استالفی یک قطره عطر ، زن را بدوزخ میکشاند ؟! .
• عبدالوکیل کوچیبه استقبال هشتم مارچ
• امان معاشر خبر نگار آزاد آرزوی های زنان در هشتم مارچ یکی اند
• علی رستمیکلاراتستکین بنیان گذار هشت مارچ!
• سلیمان راوش به مناسبت 8 مارچ
• نوشته : برهان الدین « سعیدی ‎»هــفـت وادی عــرفـان « هـفت شهــرعشـق »
• هدایت حبیب فرا رسی روز همبستگی وتجلیل از پیکار مادران و خواهران را تبریک و تهنیت میگوییم !
• اسدالله جعفریاومحمد است واحمد، گل باغ «احد»
• میر محمد شاه رفیعیواقعیت های زندگی زنان افغانستان و تجلیل هشت مارچ
• اشرف هاشمیعاقبت رحیم دوزنه
• نوشته شده توسط پاییز کهساری زندانیی بیگناه پلچرخی و شهید مظلوم حادثۀ سالنگ
• صالحه رشیدیای زن
• احمدمنصور احمدیچی کسی مسوول سرقت آثار تاریخیست ؟
• تهیه وکمپیوتراز توسط محمدالله " نصرت "مولود نامه حضرت محمد رسول الله
• اسدالله جعفریمولوی ها وآخوند های سکولار وحقوق بشر پرستان بخوانند
• داکتر ظا هرحکمینگا هی به نقد (انتقاد) و نقادان
• سرفراز مومندزه یو څوک پیژنم
• تهیه و ترتیب : برهان الدین « سعیدی »بـیـسـت و پنجمین سالگرد وفات علامه دوکتور محمد سعید « سعید افغانی»
• ماریا دارودر آستانه هشت مارچ
• صالحه رشیدی! ضعف استقلال زن
• عزیزه عنا یت پـس از وقــوع حــادثه ی یــازدهــم ســبتــا مـبـــر
• محمدنبی عظیمی فریادی که خاموش نخواهد شد
• میر محمد شاه رفیعی در انتظار برگشت با عافیت عزیزان در غربت
• لیکونکی : مولانا سعید افغانید بشر سعادت په څه کی دی ؟
• دکتر بیژن باران مقام زن در تاریخ
• صالحه رشیدیخبر درناک تراشیدن موی سر زنی را شنیدم
• اسدالله جعفریهمایش«زنان در افغانستان؛ فرصت‌ها، چالش‌ها و راهکارها»
• سید احمد ضیا (نوری) خانواده و نوجوان
• صالحه رشیدیتساوی در کسب کمالات و فضایل انسانی
• نگارنده : زلمی رزمی وجدان سفیدو زخم سیاه
• صالحه رشیدیتساوی از نظرخلقت
• اسدالله جعفریبی توجهی آقای رئیس کرزی و وزرایش در قبال مهاجرین
• صالحه رشیدیغم نامه من در سوگ مادرم
• محمدعوض نبی زاده برخی اندیشه ها درموردهویت وخاستگاه تاریخی جامعه هزاره
• تتبع ونګارش : امــیــن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«مناره مساجد در سویس در مخالفت با دموکراسی شد!?
• اسدالله جعفریحق چیست و در کجاست؟
• تهیه کننده : لامیه بکتاش « شیر افغان » در مسابقه قهرمانی اروپائی سال « 2010 » اشتراک مینماید
• الف - محشور نه باور نمیکنم !
• صالحه رشیدیعظمت عید قربان
• دکتر بیژن بارانزن و مدرنیزم در فلات
• صالحه رشیدیخشونت در کشور ما به یک فرهنگ مبدل شده
• تتبع ونګارش :امــیــن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«مــقــام زن در دیـــن مـقــدس اسـلام
• امان معاشر، خبر نگار آزادهموطن منور و نابینای ما، سند فراغت کمپیوتر را بدست آورد
• نگارنده : زلمی رزمیخشونت قابیلی درقرن بیست ویک
• برگردان از آلمانی: نیلاب موج سلام« به آنسو دیدن و گام برداشتن »
• صديق وفا ازنفی خشونت تا حقوق بشر
• عزیزه عنایت خشونت علیه زنان درجها ن
• عبدالوکیل کوچیعید قربان و عید ماتم زدگان
• صالحه رشیدیاد رفیق نبی جاودان باد
• داکتر خاکستر افراط در جبران
• عبدالصمد ازهرضایعۀ المناک
• خامه ی از سمونوال و حیدالله مفید دلیر مردی از تبار خرد چهره به نقاب خاک سپرد
• نگارنده : زلمی رزمی سگهاوآدمها
• اسماعیل محشور حبیب من ، حبیب تو ، حبیب همه
• تتبع ونگـارش :امــیـن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«اعتدال در دوستی و دشمنی
• لیزا سروشروابط ابزاری هند با افغانستان
• عبدالوکیل کوچیمبارزه بر ضد خشونت علیه زنان
• تتبع ونګارش :امــیــن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«آداب صـحـبـت
• محمد نادر ظهیر چه کسی مسئول گرایشات غیراسلامی بعضی از نوجوانان مهاجرما درغرب است
• محمد عوض نبی زا ده نگاهی برشرایط کاری و تحصیلی مهاجرین افغان در ایران
• دکتور فرید طهماسغوث زلمی ژورنالیست است و ژورنالیست ، نباید به زندان افکنده شود !
• محمدنبی عظیمی گزارشگر امروز
• انجنیر عبدالقادر مسعود فریاد همدردی برای رهائی غوث زلمی
• حقيقت جومساله دفاع حقوقی از پناهجويان افغان در يونان، ايتاليا، سويدن، هالند وفرانسه بايد جدی گرفته شود!
• عزیزه عنایت غوث زلمی شخصیت شناخته شدهء کشور
• مرکز کلتوری دحق لارههموطنان عید مبارک
• اسدالله جعفریعید به گل نشستن فطرت بربرزگران فطرت مبارک باد!
• رحمت اله رواندکوچنی اختر مو مبارک شه
• صديقه ابراهيم زاده روزه درمانی بيماري هاي روحی و جسمی
• تتبع ونګارش : امــیـن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی«صـدقـه فطــرو عید فطر
• محمدنبی عظیمیصندوق های جادویی
• دوکـتــور صلاح الـدین سـعـیـدی (سعید افغانی)نــظر خـــیـر خـــواهــــانـــه
• محمد تقى جعفرى‏ابعاد شخصيت على (ع)
• اسدالله جعفریعلی (ع)راز سربمهر هستی
• تتبع ونگارش:امـیـن الدین « سـعـیـدی- سعید افغانی »ســـعــادت چــیــــست ؟
• نوشتهء دکتور فرید طهماسمصاحبه با حزب دموکراتیک خلق افغانستان
• عزیزه عنایت ماه مبارک رمضان پرفضیلت ترین ماه سا ل
• لیزا سروشمبارزه برای حقوق برابر و آزادی زن نیاز پایدار جامعه معاصر است
• اسدالله جعفریبهار قرآن بر امت قرآنی مبارک باد!
• تتبع ونګارش :احمد « سعیدی »بوسه هم حرام شد !
• هژبرشینواریکارتون های انتخاباتی
• نگارنده : زلمی رزمی رهنمایی کی توانی _ ای که راه خود ندانی
• عزیزه عنایت زبان وسیله ی انتقال مفا هیم
• فرامرز دادرسسبز ایرانی یا سبز اسلامی
• اسدالله جعفریچرا ماهزاره هااختلاف داریم؟
• صالحه (رشیدی)زن افغان از حقوق شرعی و قانونی خود بر خوردارنیست
• صالحه رشیدیهستی ساز بشریت
• عزیزه عنایت زنان و اطفال بی بضاعت در روی جاده ها !
• محمدنبي عظيميروزگار دوزخی
• وکیل کوچیروز پدر به همه مبارک باد
• صالحه ( رشیدی )باز هم یادی از روز مادر !
• اشرف هاشمیهمصدا با هموطن
• نوشته : زلمی رزمی میراث فرهنگی
• کامراندر پی کشتن چراغ وانکوور (قیام) برآمده اند
• بقلم محمد نادر ظهیر منادیان هدایت
• نوریمهمانان نا خوانده !
• ا. م. شیریاوّل ماه ژوئن- روز جهانی حمایت از کودکان
• ظاهر افق کانديداکادميسن ستاره اڅکزۍ نه يوازي تروردوحشت قربانی شوه ، بلکه ددولتی ـــ ناټو يي ادارې دبې همتۍ اوتګمادۍ ثمره هم وګڼله شوه ،
• نگارنده : زلمی رزمی نیازبه یک بازنگری همه جانبه
• اشرف هاشمی ...میخواست مرامجاهد بسازد إماخود ملحد شده برگشت
• تهیه و ارسالی از: سیده طلوعبمناسبت روز مقد س ما در
• فرستنده : زلمی رزمی بمناسبت روزخجسته مادر
• غزال عثمانی مادر برخیز
• نوریافغانی مهاجر یا مهاجم
• دوکـتـورصلاح الـدیـن( سعـیـدی- سعـیـدافـغـانی)عـــــــــفــــــــــــت کلام و آزادی بــیـــان ؟
• اشرف هاشمیسرګذشت ّ واقعی
• یزدان ظفری قانون احوال شخصیه شیعیان افغانستان!
• اسدالله جعفریدیدار آیت الله هاشمی رفسنجانی باآیت الله العظمی فیاض ودرس های آن برای جامعه هزاره
• از دوکتور صلاح الدین سعیدی عـــــــــفــــــــــــت کلام ؟
• محمد عوض نبی زا ده دیدگا ه های برخی احزاب سیاسی در مورد موقف اجتماعی زن در کشور
• ازشفيعيکارتون جالب
• اسدالله جعفریفصل بهارو موسم می زدن وبوس وکنار آمدباز
• اسدالله جعفریدرحاشیه قتل معلم «رقیه رضایی» درحجله زفاف :
• م ی هادیسلیقهء انتخاب مردم سلیقهء مسلط به جامعه است
• ص. وفالغو رسمی آپارتايد درافريقای جنوبی به معنای پايان آپارتايد نيست!
• نوشته از ع. بصیر دهزادانجمن حقوقدانان افغان در اروپا بحیث یک تحرک انساندوستانه، منورانه وطنپرستانه، ترقی و تجدد طلبانه
• نو شته نذیر ظفرهشت مارچ و دشمنان زن
• دیپلوم انجنیر نورضیا فرینبه مناسبت روز همبسته گی بین المللی زن
• محمد یعقوب هادی تجدید پیمان سی وچهار ساله واقعیت زن امروز است
• پژوهشي ازصباحتقدس مادروعطوفت زن دوکلمه دريک مفهوم « قسمت دوم »
• صباححقوق بشرچيست؟ونقض کنندکان حقوق بشرکيست؟ بخش نخست
• ازشفيعيکارتون جالب
• نویسنده : ماریا دارو خجسته باد روز همبستگی زنان جهان
• عزیز نوری نوشته ای در باب حق مندی کارگران افغانی در ایران
• شورای اروپايي نهضت فراگير8 مارچ مبارک باد!
• ا. م. شیزلی روز جهانی زن گرامی باد!
• هدايت حبيب روز همبستگي جهاني زن ( هشتم مارچ ) به همه زنان شجاع وستمديده افغان مبارکباد !
• نوشته : زلمی رزمی یکصدویکمین سالگرد ٨ مارچ
• مشعل8 مارچ فرخنده باد
• اشرف هاشمیروز زن ٬ به زن ها مبارک
• پژوهشي ازصباحتقدس مادروعطوفت زن دوکلمه دريک مفهوم
• عزیزه عنایت به استقبـــــال از هشتم مارچ
• تتبع ونگارش :امین الدین « سعـیـدی »

زن ونبـــــــــوت
• ازشفيعيکارتون جالب
• د افغان ستراتیژیک څړنی مرکز د سولی او تفاهم دلیاری مبلغ عـلامـه محمد سعید « سعید افغانی »
• اسدالله جعفریعلماءمنشاء صلاح و فساد امت هستند
• ازشفيعيکارتون جالب
• اسدالله جعفریدروغ های شاخدار یک وکیل خواب آلود پارلمان
• امان معاشر سخنی بامعلم، ادیب، شاعر ومهربان هموطن ما محمد اسحق (ثنا)
• تتبع ونگارش :امین الدین « سعـیـدی »خودکشی یا عمل انتحاری
• اسدالله جعفریحقوق والدین از دیدگاه اسلام
• تتبع ونګارش: امین الدین) سعیدی)فتوای شرعی مفتی جامع الازهر مصر در موردحکم بوسیدن بین دختر وپسر جوان
• ازشفيعيکارتون جالب
• کوهی بیک "گدا"انتخابی از کاروان رفته گان
• وحيدعزيزکارتون جالب
• ازشفيعيکارتون جالب
• اسدالله جعفری مبارک بادت این سال وهمه سال
• اسدالله جعفریبتول قرآن بخوان، تا فرشتگان گلویت ببوسند!
• نیلاب موج سلامدر ستیز با بی عدالتی
• ب. د . گذرگاهی" پوليس مخفی هالند محاکمه شد!؟"
• ازشفيعيکارتون جالب
• نویسنده: ماریا دارو انگیزه های اساسی خشونت زنان علیه زنان
• نوشتهّ اشرف هاشمی نامهّ زندانی بدخترش
• ازشفيعيدو کارتون جالب
• سيد احسان واعظیوطن فرزندان اصيلش را فراموش نميکند
• خوشه چينادارۀ مهاجر پذیر
• م ی هادیبازی با ریش بابا کار کودکان است
• اسدالله جعفری پاسخ به برادر گرامی احمدطارق
• اسدالله جعفریحزب وحدت را،نسل هزاره نخواهد بخشید
• عزیزه عنایتجوانان در بین دو کلتور
• ازشفيعيسه کارتون جالب
• صالحه رشیدی قصه های من
• بقلم : محمد نادر ظهیرحـــــسن ظـــن یا گمان نیکو
• نوشتهء دکتور خلیل ودادبرگهایی از تاریخ سازمان دموکراتیک جوانان افغانستان
• نو شته نذیر ظفر جشن خون
• محمد یعقوب هادیاین یادداشت را در اعتراض به برنامه دیدگاه تلویزیون آریانا به مناسبت ششم جدی وبرنامه سازآن آقای میرزائی ومهمان آن آقای مامون بخوانش میگذارم
• نو شته نذیر ظفر ایران همسا یه همد ین و همز بان
• محمد عوض نبی زا دهچشم انداز تاریخی تحمیل خشونت وستم برزنان کشور
• محمدنبي عظيمي" - باد رنج ناروای خلق را پایان " *
• نوشته : زلمی رزمی سپید چون برف
• ارسالي صميميهژدهم دسامبر روز جهانی مهاجرت
• ص.وفافصلنامه بانوارگان نشراتی انجمن همبسته گی با مهاجرين افغان
• داكتر زرمینه ز مان وطن یار گزارش سالانه انجمن خیریه اطفال به ما نیاز دارند
• اسدالله جعفريعيد غدير بر مشعل بدوشان آزادي مبارك باد!
• نو شته نذیر ظفراخلاق ژور نا لیستی ...
• محمد اسحاق فیاضسرمای زمستان و موج تازه اخراج مهاجرین از ایران
• صالحه رشیدی چرا زن به عنوان جنس دوم یاد شده ؟
• الف . سپید سنگ زن حق گپ زدن ندارد ؟!
• اسدالله جعفريبحثي در هجرت-هويت نسل مهاجر هزاره بخش سوم
• عزیزه عنا یت مها جریـن و مردم بی بضاعت در افغانستان
• خوشه چينمشت زن
• محمد یعقوب هادی به پیشگاه عزیزانی که درکشور شاهی هالند مارش عدالت خواهی وحق خواهی را بر گزار نموده اند
• زبیر شیرزادد اختر ټال
• صديق وفاسرَدرُگمی ها و تنگناههای جوانان بيگانه در محيط ميزبان
• اشرف هاشمیمصاحبه با خدا
• نوشته : زلمی رزمی شصتمین سالگرد اعلامیه جهانی حقوق بشر
• بصیر دهــزاد اشتراک در مظاهره دهم دسامبر بخاطر دفاع از حق مشروع پناهنده ګان افغان در هالند دین اخلاقی و افغانی ماست، در آن اشتراک نمايید
• صالحه ( رشیدی ) خدایا ! خشونت ، خشونت وباز هم خشونت
• اسدالله جعفریبحثي در هجرت – هويت نسل مهاجر هزاره )بخش دوم(
• اسدالله جعفريخفاشان، با سیاه چشمان قندهار چه کردند؟
• نوشته : ماریا دارو قطع خشونت علیه زنان
• صالحه (رشیدی ) باز از جسم لطیف زن بهره برداری سیاسی
• ظاهردقیق تاریخ معاصرهزارهها قسمت ششم
• صديق وفا ازنفی خشونت تا حقوق بشر
• زرغونه ژواکد کندهار پر نجونو د تيزاب شيندل
• اشرف هاشمیجنازه یی مادرم ګم شد
• صالحه رشيدیای زن !
• کلال سرپلی خانه علم و فرهنگ مرکز مواد مخدر
• نیلاب موج سلامدر مورد « شورای همبسته گی زنان افغانستان در آلمان » چه میدانیم؟
• اسد بوداسرزمینِ گل های بدی
• اسدالله جعفريبحثي در هجرت-هويت جامعه هزاره
• اسدالله جعفرياحوال شخصيه اهل تشيع افغانستان وبازي كثيف سياستمداراني با پوستين خدا بر تن
• نوشته از: ظاهردقیقتاریخ معاصرهزاره ها (قسمت پنجم)
• ظاهر دقیقتاریخ معاصر هزارهها
• نوشته اشرف هاشمیاسارت در بهاران
• صالحه ( رشیدی )ای زن ، ای خواهر ، ای دخت افغان !
• الف. سپیدسنگکامبخش،نوجوان پژوهشگر و دگرانديش
• نجیب الله عظیمیثمرهء همکاری های متقابل
• حضرت ظریفی 20 سال زندان برای هيچ!
• عبدالوکیل کوچینشانه های از تاریخ
• اسدالله جعفريبدرود، مادر، فضيلت ها
• غلام دستگير هدايتبايد به شفاخانه های دولتي و شخصي توجه بيشتر مبذول داشت
• محمد اسحاق فياضواگويه هاي تاثيرات رواني جنگ درافغانستان
• عزیزه عنایت خــــــــزان , پیــک زمستـــــان
• از قلم : ماریا دارو شهید خانم ملالی کاکر
• د مولوی داکتر محمد سعید « سعید افغانی » ليکنهپه لغمان کی اوسیدونکی قامونه او پرګنی
• اسدالله جعفريعيد عاشقان بر عاشقان مبارك
• نوشته : امین الدین «سعیدی »دين اسلام دين شمشير نيست لااکراه في دين
• نو شته نذ یر ظفرعيدمبارک
• م ی هادیصفرهء برنامه" مهمان یار" تلویزیون طلوع و چهره های درخشان؟
• انیسه دهزادانجمن زنان روشن
• اسدالله جعفريماه رمضان فصل عاشقي
• ترجمه توسط حمید محویجنگ اتمی آغاز شده است
• نوشـتهً انجنـیر خلیل الله روًوفیافسـرنازنین دیگری را ازدست دادیم
• لطیف کریمی استالفیحج تفریحی و حجاج کیسه بُر!؟ .
• نذ یر ظفرسلام بر روزه داران
• نسيم سحرامکان صدور اقامت براي پناهجويان افغان بعد از انتقاد کميسارياي عالي ملل متحد در امور پناهندگان
• اسدالله جعفريشيعه مذهب اميد به آينده برتر
• هوشنگ معین زاده نگاهی به مقاله«خدمت نا خواسته ولایت فقیه به سکولاریسم!»نوشتۀ دکتر اسماعیل نوری علا
• مر دم عزیز وگرا می افغانستا ن در 28 اسد سا ل 1387 هشتا دو نهمین سا لگرد استقلا ل خویش را تجلیل میکند
• محمد ا صغرعـبا د ي تا ریخ با زیها ی اُ لمـپیک
• باغبانمسلمان بایدمعنی ومفهوم اسلام وکلام الهی رابداند
• انجمن افغانها در سويدنحکم جدید دادگاۀ عالی ادارۀ مهاجرت برای یک پناهجوی افغان
• امان معاشر سفیر افغانستان در ازبکستان نیز عضوی شورای موسفیدان افغانی درشهر تاشکند است
• اسدالله جعفریدر سوگ مرد از تبار ابوذراستاد علي اكبر مهدوي
• محمد عوض نبی زاده هشتادومين سالروزوفات علامه فيض محمد کاتب هزاره مورخ سترگ و بی بدیل تاریخ معاصر کشورخجسته و پر بار باد
• موسسه غیر انتفاعی کوچهازخانه تاخیابان یک در فاصله است
• پیام نهضتآگاهي
• فدراسیون فرهنگی غرجستا ناعلامیهء
• هيأت رييسه مجلس موسسان نهضت فراگير پيام تسليت
• شلیزارسمینار مورخ 27 جون
• سکرتریت کمیسیون رسانش و فرهنگ شورای اروپايي نهضت فراگیرسمینار « وضع سیاسی و وظایف مبرم نهضت فراگیر » دایر گردید
• مشعلپيام تسليت
• ی هادییک پرداخت ادبی در باره ای گفتگوهای انترنت
• اسدالله جعفريسلام بر دختران ستاره بر دوش هزارستان
• اسدالله جعفريفاطمه(س)(س) ملتقاي سنت ومدرنيسم
• میوند ایالات متحده امریکا ، ناتووجامعه جهانی تعهدات خودرا علیه تروریزم باید عملي کرد!
• محمد عوض نبی زادهطالبان کوچی نما با تهاجم درهزاره جا ت امنیت کشوررا تهدید میکند
• عبدالشکور خوشه چينگفت که....؟
• محمدالله وطندوستدر باره وحدت و اتحاد نیروهای چپ،دموکرات،ملی و مترقی کشور
• صباحافغانستان درگردابي ازتنشها وتشنجها
• م ی هادی گذشتۀ مشترک یا انديشۀ مشترک
• لیکنه او تولوونه : امین الدین « سعیدی »مصلح او مجاهد ملانجم الدين اخند زاده
• اسدالله جعفريدر حاشيه ملاقات محمد محقق باحضرت آيت الله فاضل ورسي
• اکبر سید آبادیفساد در دولت یا دولت فاسد ؟
• نوشته: و حيد احمد جلال زادهمعلم
• اسدالله جعفريصدشاخه گل تقديمتان باد اي دختر هزاره
• اسدالله جعفریمعلم :دعاءملت ورحمت خدا بر توباد
• عارف جهشمادران من روزتان فرخنده و شاد باد !
• تتبع ونګارش : امين الدين ( سعيدي )دين اسلام دين تروريست نيست
• اسدالله جعفريزينب (س)الگوي زنان در ايجاد جامعه مدني
• ایرس معاشر اخلاص دختران سنمگان به فال حافظ شیرازی
• تتبع ونګارش : امين الدين ( سعيدي )ازدواج پدر با دختر
• زلمی رزمیروزمادر، بمادران میهنم خجسته باد
• عزیزه عنایت اعدام ها در افغانستان روبه افزا یش است
• محمد ا محمد اسحاق فياضمهاجرين افغاني، استرس هاي بازگشت و وعده هاي سرخرمن
• امان معاشرافتادن حجاب از سر زن مسلم سبب مرگش شد
• امان معاشرخانم افغانی در کانادا بعد از نابینا شدنش مجله تاسیس نمود
• امین باوري د غوایې ورځ
• نويسنده: حسين زاهدیدین که در نیم متر تکه خلاصه شود...!؟
• اشرف هاشمی راستی رضائی ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
• عظیم لمرتقدیم به زنان آزاده
• عبدالله رسولي نوروز مبارک باد
• عبدل نصرتزن افغان درأَئینه روزجهانی زن
• ارسالی : ولایت بی بی نوروز یا نگارينه نگاری از هویت ملی ، آيينی وفرهنگی عجمیان
• نوشته : زلمی رزمی نوروزباستان این یادگارکهن را گرامی میداریم
• محمد عوض نبی زاده ضرورت احیا وانکشاف شهری وشهرک سازی عصری درهزاره جات
• محمد اسحاق فياضزنان، تقابل سنت و تجدد درافغانستان
• شها ب الدین سرمند گرامی داشت از ۸ مارچ روز همبستگی زنان جهان
• بابه قوی مستا نتبصره بر جشن بزرگ بخاطر حلول سـال 1387
• نویسنده :- محمد عوض نبی زادهشهید مزاری منادی برابری حقوق زنان د رافغانستان!
• راحله اکرم جلال زادههشتم ماه مارچ مبارک باد
• عزیزه عنایت از دواج های اجباری دختران جوان و زنان بیوه ء افغانستان
• نسيم سحرمبارزه متقاضيان پناهندگي افغان وارد مرحله جديد گرديده است
• آصفه یامان هشت مارچ ، افغانستان ، مرد سالاری ، زن ستیزی و دیگر هیچ
• سخی ارزگانیتحفه های خونین به پیشواز روز جهانی زن در افغانستان
• دو کتو ر؛ م؛ پکتیا و ا لد ښځو د حقوقو؛ خپلواکۍ د سلمې کا لیزې د د رناوې د نما نځلو په ویاړ
• نسرین مفید فرخنده باد هشتم مارچ
• اتحاد زنان آزاديخواهیک قرن مبارزه در راه رهایی !
• سیده«طلوع» صد سالگی هشتم مارچ را گرامی داریم
• نفس جهیدهشت مارچ را گرامی ميداريم
• تهيه وپژوهش ( نبرد – همگا م )جستجوي نقش زن درصفحات تاريخ وادبيات( بخش دوم)
• تهيه وپژوهش ( نبرد – همگا م ) جستجوي نقش زن درصفحات تاريخ وادبيات
• زلمی رزمی صدمین سالگرد ٨ مارچ نوشته
• اشرف هاشمی خاله بد بخت
• سخی ارزگانیگنجینه های از فرهنگ عامیانه مردم افغانستان
• سید احمد ضیا نوری به مناسبت هشت مارچ روز بین المللی همبستگی زنان
• م ي هاديدرباره برنامه های سیاسی تلویزیون های بیرون مرزی
• اسدالله جعفرينقش زنان در نهضت هاي آزادي بخش
• نو شته نذ یر ظفر نشرات مبتذل
• خوشه چينصدامیکشم
• ظاهر دقیقسیاستها وتاریخ معاصر هزاره ها
• اشرف هاشمیمولوی کافر و کمونيست حاجی شده
• سلیمان کبیر نوریروز گار آيینه را محتاج خاکستر کند
• ظاهر دقیقسیاستها وتاریخ معاصر هزاره ها
• سخی ارزگانیانگیزه های افزایش خود سوزی زنان در افغانستان
• سلیمان راوشبه یاد داشت
• راه نهضتپرویز کامبخش نباید نابود شود !
• ترجمه از دکتور اسدزيرکبگذار پناهجویان افغان اقامت بگیرند!
• قادر یاماندر حاشیه ای " دنیا به بلای روشنفکران " نوشته عصر دولتشاهی
• اداره سایت: «کاتب هزاره»آقای سید پرویز کامبخش باید طبق قانون اساسی و مدنی آزاد گردد!
• سلیمان راوشعدم پیگیریی تلاش، برای رهایی کامبخش،تسلیم شدن به دیو جهالت خواهد بود
• ماریا دارو رهایی ژورنالست جوان آقای سید پرویز کامبخش را خواهانم
• نيلاب سلامداغ دیگر بر سینۀ لالۀ آزاد؟
• قادر یامان آزادی بیان در گرو جلادان
• انجنیر سخی ارزگانی دلالان مذهبی باید حکم اعدام سید پرویز کامبخش را لغو و اورا از زندان آزاد نمایند
• سلیمان راوش آیا باید پرویزکامبخش اعدام شود؟
• سخی ارزگانیتجلیل از روز عاشورای حسینی فصل جدید در جهــت همبستــگی مذهبـی در افغانستـان
• صديق، وفا درسها وآموزه هايیاز تظاهر اعتراضی 18 جنوری 2008 افغانها در هالند
• ع. بصیر دهزاد مظاهره ۱۸ جنوری مظهر خواست و اراده واحد
• محموددر عاشوراء چه باید کرد؟
• نو شته نذ یر ظفرسیدالشهدا
• نبی قانع زاده فرهنگ عزاداری درعاشورا چگونه است ؟
• داکترغلا م حيد ر « يقين »آئین عیّاری وجوانمردی
• دستگېر خروټیدا اپارتايد دی
• صديق وفاراهکار های دفاع از منافع حقوقی و قانونی پناهنده گان سياسی افغان
• ارسالي صميمي توانخواهی و توانبخشی در اروپا
• نسرین مفیدروز جهانی خشونت علیه زنان
• جـميله پلوشـهبه ياد نسيمه عزيز که به جاودانگی پيوست
• مينا يوسفی (رحيمی) در عزای دوست عزيزم نسيمه غياثی
• داکترغلا م حيد ر « يقين »آئین عیّاری وجوانمردی
• صوفياخانواده درچين وآمريکا
• زيميرواسکاريآيا زند گي درغربت مرگ تدريجي نيست؟
• رضاضیایی ستیغ عزت هزاره، وتندرهای وحشی تبعیض و تنفر !
• صوفيا برزنان چه ميگذرد ؟
• نیلاب سلاممنی، که گرد را از دامنم، می زدایم!
• اسدالله جعفریزن ‘در اسلام خلیفه خدا است نه ماشین تخلیه شهوت وحیوان زاینده
• ساحل عشق ، محبت ودوست داشتن
• داکترغلا م حيد ر « يقين »آئین عیّاری وجوانمردی
• راد مرد احسان الله بيات کيست ؟
• اسد بوداسيزيفِ كوچك کابل
• عارف جهشدوست من
• محمد عوض نبی زاده رمان کاغذ پران باز- مروج هزاره ستیزی وبدبینی قومی
• تلخيص و نگارش از عارف جهشافسانهً پروانه
• دکتر کامران امین آوه‌بازتاب روانی فیلم، موزیک و بازیهای خشن ویدیویی در اندیشه‌ و رفتارکودکان و نوجوانان
• فضل الر حیم رحیم ادریس برمک رزمنده ، در جستجوی ارزویش
• عارف جهشکارنده درختي باشيم که ديگران ثمر آن را خواهند خورد!
• انجنیر سخی ارزگانینمای غم انگیز از دختران پشتاره بدوش افغانستان
• نذ یر ظفر شهید نطق مهدی ظفر
• انجنیر غلام سخی ارزگانیمسؤلیت زنان در شرایط کنونی
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آئین عیّاری و جوانمردی
• ماریا دارو یاد نثار علی فریاد گرامی باد
• محمد عوض نبی زا ده جوانان جامعه ءهزاره قربانیان اصلی بحرانها و تبعیض قومی در کشور
• محمد عوض نبی زا دهمردم هزاره قربانی تفا سیرعوامانه ونا همگون وحدت ملی در کشور
• داوی روشان زنان قربانی ادیان ابراهیمی
• نذيراحمدظفرشبکه های تلو یز یو نی ا جیر
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آئین عیّا ری و جوانمردی
• صوفيا راد مردخشونت وزنان
• محمد اسحاق فياضبه احترام قانون، در اماكن عمومي سگرت نكشيم
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آئین عیّا ری و جوانمردی
• تهيه وپژوهش زيميرواسکاريازدرد بي پناه ترين انسانهاي روي زمين
• تهيه وپژوهش زيميرواسکاريازدرد بي پناه ترين انسانهاي روي زمين
• تهيه وپژوهش زيميرواسکاريازدرد بي پناه ترين انسانهاي روي زمين
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• انجنیر سخی ارزگانیاخراج اجباری مهاجرین کشور ما از ایران
• سید احمد ضیا نوریمها جرت پر ملال
• محمد اسحاق فياضايران در برابر اخراج مهاجرين موضع دوپهلودارد
• پروانه بیناایران خودی و غیر؟؟
• ارسالي صميميتاریخچه روز مادر
• انجنیر سخی ارزگانیبه مناسبت ارج گذاری و گرامی داشت روز مادر
• محمد اسحاق فياضبني آدم اعضاي يك ديگراند
• محمداسحاق فياضاخراج مهاجران از ايران و ضروت يك طرح جامع
• نويسنده: حامد شفايينگاه به اخراج مهاجرين افغاني از ايران
• عزیزه عنا یــــتمها جرین افغان زیر چماق وشلاق پولیس ایران
• محمد اسحاق فياضچرا افغان ها دوباره مهاجر مي شوند؟
• محمد اسحاق فياضافغانستان، چالش مرگ مادران وافزايش جمعيت
• عزیزه عنایت شـــلاق عبـــــــــرت
• اسدالله جعفریاخلاق جهاني يا جهان اخلاقي ؟
• اسحاق فياضاول ثورآغاز گسترده و اجباري مهاجرين افغان از ايران
• سید احمد ضیا نوری تراژیدی جانگداز
• نیلاب سلام سرو بلندی تخته ای گور شد
• محمداسحاق فياضبيست ميليارد تومان بودجه اخراج افغانها ا زايران
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• ارسالي صميميدولت بايد در اقدام استفاده از آبهاى کشور تعلل نکند
• بصير دهزادوجود يك نهاد اجتماعي اقليت افغان در اروپا٬ يك ضرورت مبرم
• کارگر سیاســت و خوشـبختی
• انجنیر غ . سخی ارزگانی جوانان، رهبران آینده جامعه شان هستند
• فضل الر حیم به بهانهء فرا رسیدن نوروز
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• غفار عريف "سلام به بهار ، سلام به نوروز ! "
• محمد اسحاق فیاضچگونه روز کرامت و آزادی زن را جشن بگیریم؟
• فضل الر حیم رحیمروز جهانی زن به همه زنان افغان مبارک با د
• مشعلفرخنده باد هشتم مارچ روز جهانی زن
• مختصر زندگینامه خانم نفس جهد
• رمضانعلی شفیعیوای ازغم بی کسی
• انجنیر سخی ارزگانی روزجهاني زن مبارک باد
• محمدنبي عظيمي یک د امن گل نسرین برای ناهید
• دستگېر خروټید پوهنې خپلواکي
• محمد عوض نبی زاده کوچ اجباری و اثرات فرهنگی واجتماعی آن بر جامعه هزاره
• عزیزه عنایتگرامی داشت از هشت مارچ
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• محمدعوض نبی زا ده ساختار قومی و نهادهای سیاسی- اجتماعی مردم هزاره
• انجنیر سخی ارزگانیدختر فروشی از اثر گرسنگی و جبر روزگار
• بقلم حامد شفايياوضاع مهاجرين افغانستان
• عزيزه عنايتقربانیان آرمان و اراده
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• محمداسحاق فياضمشاركت سياسي زنان در قانون اساسي افغانستان
• محمد اسحاق فياضريشه هاي تروريسم در منطقه نخشكيده است
• محمد امين ميرزادسير نزولي فرهنگي به كجا خواهد انجاميد؟
• نوشتهء امام عبادیمستثني !
• را د مردزند گي درغروب غربت
• محمد اسحاق فياضمهاجرين افغاني به كجا پناه ببرند؟
• انجنیر سخی ارزگانی مهاجرت غم انگیز خانواده های هزاره از مناطق شان
• انجنیر سخی ارزگانیماجرای وحشت انگیز فروش و اسارت دختر یازده ساله
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• محمد اسحاق فياضبرف، سرما، سيل؛ آيا مردم را پناهي است؟
• عزيزه عنايتمردم استبدادزدهء افغانستان درپنجهء گرسنگی
• نویسنده: ماریا دارو حقیقت پنهان نمی ماند
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• شورای سراسری زنان افغان در آلمان بر پایی روز جهانی برعلیه خشونت برزنان
• حقيقتآزادي‌ بيان‌، حقوق انسان ورسالت بي پايان
• انجنیر غ . سخی ارزگانیروز بین المللی رفع خشونت علیه زنان
• عزيزه عنايتانگيزه های خودکشی وآتش سوزی زنان
• محمد اسحاق فياضجامعه افغانی، سنت حقیر انگاری کودکان و نوجوانان
• محمد امين ميرزادكميسارياي عالي! مهاجرين فاقد مدرك هم انسانند
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• صديق وفا نگاهی؛ بر دشواری هايی ناشی از مهاجرت وپناهنده گی در ميان خانواده های افغان
• حسين زاهدیاخراج اجباری مهاجرین افغان حق مسلم رژیم اسلامی ایران
• ماریا دارو خدمات فراموش نا شدنی
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• محمد اسحاق فياضآیا نظام تعلیم و تربیه متحول خواهد شد؟
• د وکتور ؛م؛ پکتیاوال ازادي حق تاریخي انسان است ؟
• محمدعوض نبی زاده هزاره جات منطقه کا ملآ فرا موش شده برای انکشاف در نیم قرن اخیر
• عزيزه عنايت عيد سعيد فطر
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• ماريا داروروان شهید صفیه (عمه جان) شاد باد
• دپلوم انجنیر خلیل الله معـروفیشش سال جهاد و یک عـمر شکست
• لطیف کریمی استالفیغنچه مغموم
• داکتر غلا م حيد ر « يقين »آیین عیا ری و جوانمردی
• عزيزه عنايتمادران رنج ديده ء جنگ درافغانستان و جهان
• لطیف کریمی استا لفیتلخترین شام غریبان
• نوشته لطیف کریمی استا لفیناقص العقل به معنی «هیچ » شمردن !
• صديق وفا تقبيح بازگردانيدن جبری پناهجويان افغان از آستراليا
• فريد نظری پيشينه ء بُرقه- چادری در افغانستان
• اسکاريدرد جانگدازتبعید شد گان
• عارف سیامکعشق خاکی و عشق افلاکی خداوند
• ا- صمشعل پنجره ي گشوده اي رو به مردم
• داکترظاهر حکميیو اجتماعی او سو لیز ژ وند به جاری وی
• صديق وفا تهاجم به حقوق پناهنده گی دراوج ناامنی ها در افغانستان
• بابك خرم نمد سياه نگردد سفيد
• خوشه چين چپ را ستی
• محمد عوض نبی زادههزاره ها و میراث فرهنگی با میان, قر بانی قرنها افراطیت دینی, تبعیض, تعصبات قومی و نژادی شده است.
• محمد عوض نبی زادهمظلوم و مغضوب وا قع شدن مردم و سر زمین هزاره جات در ادوار گو ناگون تاریخ
• خا نم شهر ستا نی شهید مزا ری، جا یگا ه ز ن ا فغا نستا ن و شکستن مرزها ی تبعیض
• استا د (صباح) روزمعلم تبريک وتهنيت با د
• جليل پرشورمردم ما می گويند: آش از روی کاسه خورده می شود
• جليل پرشور خراسان تاریخ وافتخار ماست ولی افغانستان زادگاه ووطن فعلی ما
• حضرت ظريفي ناقضین حقوق بشریا : (فدراسیون ساز مانهای پنا هندگان افغان در اروپا)
• فضل الرحيم رحيمزن گلي از جمال و معصوميت
• سلیمان راوش نوروز یا نگارينه نگاری از هویت ملی ، ايينی وفرهنگی عجمیان
• جلیل پرشورنوروز تاریخی وسال نو تان مبارک
• ارسالي فرشته ميتراپيا م عيد
• خوشه چين بها ر نو می آ ید
• جلیل پرشور جابران ،سلاطین ظالم ،بنیاد گراها و مقام زن
• سخی ارزگانی هشتم مارچ ؛ مسؤلیت مردان و زنان
• دیپلوم انجینرنورضیا فرینبه پیشوازروزهمبستگی بین المللی زن
• انجنیر سخی ارزگانی وضعیت رقتبار زنان و ضرورت مبارزات ملی ، سیاسی و فرهنگی در افغانستان
• صديق وفادفاع از منافع حقوقی وقانونی پناهنده گان افغان را بايد ادامه داد!!!
• زرقا فروغزن، فحشا، و تجارت سکس
• ارسالي اميد دوستچهاردهم فبروري روز والنتاين يا روز عشاق
• دكتور همت فاريابيسخني چند پيرامون مهاجرين و كنفرانس مهاجرين افغان درهالند
• انجنیر سخی ارزگانی زن در پرتو تاریخ قسمت چهارم
• زرقاحجاب و حجاب کودکان
• هارون نجفی زاده"همجنس بازی" در افغانستان
• زرقامهریه و جهیزیه!
• نجلا باخترآب و بی آبی
• داکترمحمدشعیب مجددیاعتصاب معلمین هرات بازگشای یک بحث جدید
• نوشته دوكتور كاروان بهبود معارف و بررسي وضع معلولين جنگي
• انجنير سخي ارزگانيزن در پرتو تاریخ
• انجنير سخي ارزگانيزن در پرتو تاریخ
• شمشادانسا نها وحقوق بشر
• ارسالي خسرو ميوندامنيت ملي تابع امنيت انساني
• ارسالي افسانههوتل پنج ستاره در کابل
• ارسالي جواد نصريانروز جهانى حقوق بشر: سالگرد تصويب اعلاميه جهانى حقوق بشر سازمان ملل متحد
• ارسالي بهمن بهمنييونيسف و روز جهانى كودك
• شهرام عدیلی پورهر چه هست از قامت نا ساز بی اندام ماست
• ارسالي جواد نصريانامنيت انساني؛ آن‌گاه امنيت دولت
• ارسالي بنفشه ميترااول دسامبر ، روز جهانی ‌ايدز
• انجنير سخي ارزگانيزن در پرتو تاریخ
• ارسالي خسرو ميوندهمبستگي و امنيت ناپايدار
• جانباز نبردفراگيرترين مصداق نقض حقوق بشر
• ارسالي منصور معجوب نقش دولت و ساختار دمکراتيک آن برای تثبيت و تقويت رواداری از اهميت درجه اول برخوردار است.
• حامد شهابجامعه مدنى در جهان سوم شعار است
• ارسالي بنفشه ميتراآنچه اززندگي آموختم !
• بصير شررفلسفه ، نااميدي و بدبيني روشنفكري
• انجنير سخي ارزگانيفروش اجباری زنان شوهردار در افغانستان( و یا کشف نوینی دیگری از جنایت در حق زنان )قسمت سوم :
• ارسالي ساجدهضرب المثل هاي مشهورجهان درموردازدواج
• پوهنيار بشير مومنسپاهي گمنام
• انجنير سخي ارزگانيفروش اجباری زنان شوهردار در افغانستان( و یا کشف نوینی دیگری از جنایت در حق زنان )
• عبدالروف نيک منشتأمل و نگرشي بر گدايان و گدايي گری
• انجنير سخي ارزگانيفروش اجباری زنان شوهردار در افغانستان( و یا کشف نوینی دیگری از جنایت در حق زنان )
• انجنير سخي ارزگانيچگونگی موانع مشارکت سیاسی زنان در حاکمیت دولت
• خجستهزنان وخشونت هاي فاجعه آميز
• نواب شاه حاکميت ، نظام مردم سالاري وحقوق انسان
• ارسالي نعيم وليدچند قانون آداب معاشرت
• شمشادانتخابات چگونه برگذارشود؟
• ارسالی انجینیر جمشیدی حکم بين المللي شطرنجبیائید شطرنج بيا موزیم
• شمشادانسا نها وحقوق بشر
• شيوانگاهي به سير تاريخي قاچاق زنان
• داکترصيقلسفرد رتاريکي يا زند گي د رغربت
• تهيه و تدوين ازجواد نصريانحقوق بشر، دموکراسي وانتخابات
• ارسالي خديجه سالارمروری برزند ه گی ا نسان های بزرگ دنیا